Türkiye’de gelişmeye en müsait alanlardan biri olan Hindi Yetiştiriciliği için Tarım ve Orman Bakanlığı yeni bir fizibilite ve yatırım/yatırımcı rehberi hazırladı. İlgili rehber aracılığıyla ister kişisel isterseniz de şirket düzeyinde bir hindi yetiştiriciliği kümesi veya çiftliği kurarak, potansiyeli yüksek bu iş fikrine giriş yapabilirsiniz.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan Hindi Kümesi Projesi: Fizibilite Raporu ve Yatırımcı Rehberi’ni sizlere sunuyoruz.
İÇİNDEKİLER
Proje Fizibilite Sonuçları
Uygulama Yılı : 2020
Tesis Alanı : 2.102 m2 kapalı alan
Yatırım Tutarı : 2.026.000 TL
Yıllık Gelir : 819.000 TL
Yıllık Değişken Masraf : 337.500 TL
Yıllık Sabit Masraf : 50.000 TL
Yıllık Net Kazanç (Kişiler için) : 765.913 TL
Yıllık Net Kazanç (Şirketler için) : 701.188 TL
Yatırım Geri Dönme Süresi (Kişiler için) : 2,6 Yıl
Yatırım Geri Dönme Süresi (Şirketler için) : 2,9 Yıl
Dünya nüfusundaki hızlı artış, beslenme sorununun önemini ortaya koymaktadır. Bu durum yeni kaynaklar aramaya ve alternatif besin maddelerine yönelik araştırma yapmaya ihtiyaç duyulur hale getirmektedir. Ülkemizde hayvansal protein kaynaklarımıza alternatif olabilecek ve endüstri haline gelmiş olan kanatlı yetiştiriciliği içinde tavuk ve özellikle hindi yetiştiriciliği protein açığımızın kapatılmasında önem kazanmıştır.
Günümüzde insanların hayvansal kaynaklı gıdalarla beslenmesinde, kolesterolün damar tıkanıklıklarına ve çeşitli dolaşım bozukluklarına neden olması bakımından kırmızı et yerine beyaz et tercih edilir duruma gelmiştir. Hindilerin tavuklara göre daha dayanıklı, uzun ömürlü, karkas randımanı ve beslenme değerlerinin yüksek olması, yılbaşı tüketimi, etinin sucuk ve salam gibi ürünlerde dana etine karıştırılarak kullanımı hindi yetiştiriciliğini daha cazip hale getirmektedir. Ülkemizde son yıllarda, mera yönlü gezginci ırk olan Bronz veya siyah hindi üretiminden, broiler tipi kapalı alanda büyütülen, beyaz Kaliforniya ırkı hindi eti üretimine geçiş başlamıştır.
Hindi yetiştiriciliği özel sektörün ilgisini çekmiş ve entansif şartlarda üretimler sürdürülmektedir. Ancak Ülkemizde üretim miktarının düşük olmasının en önemli nedeni hindi eti tüketiminin az olmasıdır. Ayrıca tavuk etine göre biraz daha pahalı olması, iri olması nedeniyle bütün olarak alına maması gibi nedenler sayılabilir. Gelişmiş ülkelerde kişi başına hindi eti tüketimi 810 kg’larda seyrederken, ülkemizde ancak 0.60.9 kg seviyesindedir. Değerli bir besin kaynağı olan hindi eti üretiminin, dolayısı ile tüketiminin arttırılması Bakan lığımızın hedefleri arasındadır. Hindi eti, piliç eti ve kırmızı etin 100 gr. mı için tespit edilen besin değerleri aşağıda verilmiştir.
Çizelge 1. Hindi eti, piliç eti ve kırmızı etin besin değerleri (100 gr.)
Çizelge 1a. Hindi karkasının bölümlerinin oranları (%)
Türkiye’de hindi yetiştiriciliği entansif anlamda ilk kez 1960’lı yıllarda şimdiki adı Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) olan Devlet Üretme Çiftlikleri bünyesinde ve üniversitelerin araştırma çiftliklerinde başlamıştır. Dünyada 1980’lerden sonra gelişen entegre hindi üretimi, Türkiye’de 1995 yılında ilk entegre firmanın kurulmasıyla başlamış ve ilk yıllarda artan taleple birlikte piyasadaki yerini almıştır.
Türkiye’de hin di yetiştiriciliği, tavuk yetiştiriciliği nedeniyle önceden elde edilen bilgi birikimi ve hazır barınak avantajıyla hızlı gelişmiştir. Bu dönem içerisinde hali hazırda kurulu olan etlik piliç kümesleri bazı değişik liklerle hindi yetiştirmek için kullanılmıştır. Dolayısıyla entansif hindi yetiştiriciliği, ilk olarak tavukçuluğun da yoğun olarak yapıldığı Bolu ve İzmir ili civarlarında faaliyete geçirilmiştir. Üretim tam dikey entegrasyon şeklinde olup, sözleşmeli yetiştiricilik modeliyle sürdürülmüştür (Koyubence ve Konca, 2010).
Türkiye’de 2019 yılında hindi sayısı, %75’lik payla 2 bölgede toplanmış olmakla beraber; %44’ü Ege Bölgesi ve %30’u Doğu Marmara Bölgesi’nde bulun maktadır.
İller bazında incelendiğinde; hindi sayısının %25’1 Manisa, %21’i Bolu ve %13’ü İzmir’dedir (TÜİK, 2020).
Hindi ırkları
Bronz ırk
Orijini A.B.D. olup dünyanın birçok ülkesinde yetiştirilmektedir. Bu ırkın en büyük özelliği geniş göğüslü olmasıdır. Altı ayın sonunda erkekler 1112 kg. canlı ağırlığa, dişilerse 89 kg. canlı ağırlığa ulaşır. Genellikle 28 haftada cinsi olgunluğa ulaşır. Yumurta rengi beyaz olup kahverengi beneklidir. Yumurta verimi 40 70 arasındadır. Ortalama yumurta ağırlığı 85 gr’ dır. Uçma tüyleri beyaz çizgili siyah, kuyruk tüyleri beyaz kenarlı siyahtır.
Siyah ırk
Anavatanı İngiltere’dir. Orta büyüklükte olup, et kalitesi iyidir ve göğüs eti boldur. Tüyleri yeşil cilalı siyahtır. Yumurta verimi yıllık 6070 adet olup, ortalama 75 gr’dır.
Beyaz ırk
Bu ırkın orijininin bronz ırkı olduğu söylenir. Tüyü beyaz, bacak ve parmakları solgun pembe, sakalı siyah renktedir. Kesilip temizlendikten sonra üzerinde küçük hav tüyleri pek görünmez. Yumurta verimi bronz hindi kadardır. Yumurtaları beyaz, üzeri kahverengi beneklidir. 26 haftada cinsi olgunluğa erişir. Meşhur beyaz hindi ırkları Avusturya, Hollanda ve İngiliz beyazlarıdır.
Sarı ırk
Bourbon kırmızısı
Orta ağırlıktadır. Yalnızca Amerika’da yetiştirilmektedir. 24-28 haftalıkken cinsi olgunluğa erişir. Rengi kırmızımtırak kahve olup, kanat kuyruk tüyleri beyaz, tunç ve kırmızı karışığıdır. Bacakları pembemsi kırmızıdır.
Jersey buff
Küçük tip hindilerdir. 26 haftalıkken cinsi olgunluğa erişir. Rengi göğüs hariç sarımsı, kırmızı, göğüs tüyleri erkekte siyah uçlu, dişide beyaz uçludur.
Hibrit ırk
Hindi yetiştiriciliği ileri olan ülkelerde beyaz hindi ırklarının birbirleriyle melezleme yapılması neticesinde elde edilmişlerdir. Bu ırkların saf ana ve baba hatlarından suni tohumlama yoluyla yumurta alınmakta olup, bu yumurtalardan hindi palazı elde edilmektedir. Bu hibrit hindi ırkları genelde ağır hindi ırkları olup, kümes şartlarında beslenmesi zorunludur. Meraya çıkamazlar 26 haftalık besleme sonunda kesildiğinde erkekler 1920 kg. dişileri 1011 kg et verebilir. Cinsi olgunluğa 30 haftada ulaşır. Yıllık 4070 adet yumurta verir. Dünyada A.B.D. Kanada, İngiltere, İtalya, Fransa ve İsrail kendi hibrit hindi ırklarını üretmiş ve alıcı ülkelere yumurta, palaz satışı yapmaktadırlar.
Büyütme sistemleri
Büyütme sistemi 1
Birinci periyod
0-6 haftalık dönemi kapsar (Büyütme Dönemi). Civcivler topluca büyütme kümesinde, semirtme kümesle ri için hazırlanırlar. Bu periyot içinde kuluçkada veya kümeste 6.8. günlerde gagaları kesilip bir çok aşıları da yapılmış olur. 06 haftalık dönemi kapsar (Büyütme Dönemi). Civcivler topluca büyütme kümesinde, semirtme kümesleri için hazırlanırlar. Bu periyot içinde kuluçkada veya kümeste 6.8. günlerde gagaları kesilip bir çok aşıları da yapılmış olur.
İkinci periyod
Şekil 2.Yetişmekte olan hindiler. 7. Haftadan kesime kadar olan dönemdir (Semirtme Dönemi). Palazlar büyütme kümesinden Semirtme kümesine nakledilirler. Nakil sırasında kafeslere uy gun sayıda palaz konularak olabilecek zayiatlar önlenmelidir. Nakil esnasında bir stres oluşacağından se mirtme kümesleri her bakımdan hazır olmalı ve stres faktörleri en aza indirgenmelidir. Stres faktörlerini en aza indirebilmek için, palazlar semirtme kümesine geldiklerinde içme sularında C vitamini kullanılmalıdır. Nakilden 5 saat önceden yem, 2 saat önceden de su kesilmelidir. Erkekler ve dişiler karışık olarak semirtilir.
Dişiler 16-18. haftalar, erkekler 22-24. haftalar arasında kesilerek tüketime sunulur.
Büyütme sistemi 2
Hepsi içeri Hepsi dışarı sistemidir. Kuluçkadan çıkan civcivlerin seks ayrımı yapıldıktan sonra dişiler ve erkekler kümesin büyüklüğüne göre farklı veya aynı kümeslere koyularak kesime kadar bu kümeslerde bakım ve beslemesi yapılır.
Yasal çerçeve
Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), Gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalardır.
ÇED Yönetmeliği’ne göre; Bir üretim periyodunda 60.000 adet ve üzeri tavuk (civciv, damızlık, piliç, vb.) veya eşdeğer diğer kanatlılar) (1 adet hindi = 7 adet tavuk esas alınarak)kanatlı yetiştirme tesisi olması durumunda “Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi’nde, Bir üretim periyodunda 20.000 adet ve üzeri tavuk (civciv, piliç ve benzeri) veya eşdeğer diğer kanatlılar) (1 adet hindi = 7 adet tavuk esas alınmalıdır) kanatlı yetiştirme tesisi olması durumunda “Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi’nde yer almaktadır.
Kanatlı Hayvan Kümes Projeleri için Yapı Ruhsatı Alınması
Çiftlik için seçilen arazi, şehirden uzak olacağı için genellikle belediyenin denetim sınırları dışında olacaktır. Belediye sınırları dışında yapı ruhsatı alabilmek için büyükşehir belediyeleri dışında kalan illerde İl Özel İdaresi İmar ve Kentsel İyileştirme Müdürlüğü’ne başvurmak gerekmektedir. Tevhit, ifraz, harita yapımı, mevzi, imar onarma, ruhsat yapı izni işlerini yürütmek
bahsi geçen müdürlüğünün görevidir. İşlem en az 2 ay sürmektedir. Proje hazırlayıp başvuru yapmadan önce bu süre göz önüne alınmalıdır. Büyükşehir Belediyesi olan illerde ise bu işlemler için ilçe belediyelerine başvurmak gerekmektedir.
Yapı ruhsatı İçin Müracaat Aşamasında İstenen Belgeler
1. Dilekçe
2. Tapu Fotokopisi
3. Aplikasyon Krokisi
4. 1/5000’lik ve 1/2500’lik Kroki
5. Taahhütname (Noter Tasdikli Amacı Dışında Kullanılmayacağına Dair)
İnşaat ruhsatı verilmesi için görüş alınan kurumlar
1. Tarım ve Orman Müdürlüğü
2. İl Sağlık Müdürlüğü
3. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
4. Devlet Su İşleri Müdürlüğü
5. Karayolları Müdürlüğü
6. İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü
7. Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğü
8. Orman İşletme Müdürlüğü
9. İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
10. İlgili Elektrik Dağıtım Şirketi
11. Havalimanı Müdürlüğü/(yapılacak tesis havalimanı çevresindeki köylerde ise)
Tüm kurum olumlu görüşleri geldikten sonra yapılacak olan tesis ile ilgili projeler (mimari, statik, mekanik, elektrik) istenmektedir. Projeler hazırlanıp birime sunulduktan sonra onaylanır ve ruhsat hazırlanır.
Kırsal alanda yapılacak olan bir kanatlı hayvan barınağı için ruhsat alınırken yukarıda bahsedilenlere ilave- ten bu alan için gerekli olan haritacılık işleri yanında o arazinin jeolojik raporlarının da hazırlanması gerekmektedir. Bu tür işlemler için maliyetler illere ve yapı lacak işlere göre değişkenlik göstermektedir.
Yer Seçimi ve Bulunması Gereken Yapılar
Kümes yapımına en uygun yerler, çukur olmayan ve hafif eğimi bulunan yerlerdir. Böyle yerler rüzgârı daha iyi alırlar ve koku daha kolay dağılır, havalandırma daha kolay olur. Ayrıca eğimli arazilerin tabanında su birikmez ve taban suyu kümes için sorun olmaktan çıkar. Öncelikle yer seçimi yapılırken kümeslerin diğer çiftliklerden uzakta olacak şekilde yapılmasına dikkat edilmeli, özellikle tavuk ya da diğer kanatlı hayvan çiftliklerine 3 km’nin üzerinde bir mesafe olması gerekmektedir. Bir hindi yetiştirme işletmesinde bulunması gereken yapılar aşağıdaki gibidir.
Kümes, Bakıcı odası İmha (ölü) çukuru Gübre (fosseptik) çukuru
Kümes Kümeslerden beklenen yararı sağlayabilmek için tekniğe uygun bir biçimde yapılmış olmaları ve kümesle rin yapımında iki önemli noktanın göz önünde bulun durulması gerekmektedir. Bunlardan ilki, yetiştirme koşullarının en uygun ve hijyenik duruma getirilmesi, ikincisi de ucuz ve sağlıklı kümeslerin yapılmasıdır.
Kümes Ekipmanları
Etlik piliç yetiştirme kümeslerinde hayvanların beslen me, sulama, sıcaklık, temizlik ve hava ihtiyacını karşılamak amacı ile yemlik, suluk, yem silosu, soğutma pet leri, ısıtma sistemi gibi bazı ekipmanlar kullanılmalıdır.
Kümeslerin Civcivler için Hazırlanması
Dezenfeksiyon ve Biyogüvenlik
Çiftlik ve kümes inşa edilirken kuşlar ve kemirgenlerin içeri girmesine engel olacak şekilde tasarlanmalıdır. Ayrıca istenmeyen hayvanların girmemesi için çiftlik etrafına çit yapılmalıdır. Kümes zemini beton, duvar ve tavanlar yıkanabilir olmalı, havalandırma kanalları, elektrik kanalları vs. her yer suyun erişebileceği şekilde olmalıdır. Kümes yıkama sırasında suyun ulaşamayacağı hiçbir yer olmamalıdır. Üretim periyodu sonunda hindiler kesimhaneye gönderildikten sonra kümeste biriken altlık tamamen temizlenmeli ve çiftlikten uzaklaştırılmalıdır. Hastalıklardan korunmanın en önemli basamağı iyi bir dezenfeksiyondur. Kümes önce deterjan özellikte bir dezenfektanla ıslatılmalı, kir ve yağlar çözülmelidir. Sonra temiz su ile ayrıntılı bir şekilde yıkanmalıdır. Kümeste bulunan yemliklerin tabakları sökülerek yıkanmalı, su hatları ise dezenfektanlı su ile doldurularak bekletilmelidir.
Birkaç gün dinlendirilip tekrar dezenfektanlı su ile ayrıntılı bir şekilde ikinci bir yıkama yapılmalıdır. Ayrıca kümes taban ve duvarları kireç ile badana yapılabilir. Bu dezenfektanlı yıkamadan sonra kümes 1015 gün dinlenmeye bırakılmalı ve giriş çıkışlara kapatılmalıdır. Dinlendirme sonrası kümes içine bir dezenfektanlı su ile ya da tütsüleme yöntemi ile yeniden bir dezenfeksiyon yapılabilir. Dışarı çıkarılmış kümes ekipmanları da dezenfektanlı su ile yıkanarak kümese tekrar alınarak yerlerine yerleştirilmelidir.
Altlık
Altlık daima kuru tutulmalıdır. Kümes zeminine önce den toz kireç serpilir. Daha sonra kümese altlık serilir. Altlık olarak serilen talaşın kalınlığı yazın en az 68 cm., kışın ise 1012 cm. olmalıdır. İşlenmemiş ve kaliteli bir ağaç talaşının temiz ve kuru olanı kullanılmalıdır. Çünkü işleme tabi tutulan ağaçlardaki bazı kimyasal maddeler civcivlerde zehirlenmelere sebep olabilir. Altlık yüzeyi düzgün bir şekilde bastırılıp sıkıştırıldıktan sonra ekipman yerleştirilmesi yapılmalıdır. Altlık materyalinin tozsuz olması gerekmektedir. Aksi takdirde toza karşı çok hassas olan civcivlerde solunum yolu enfeksiyonlarına sebebiyet verilmiş olur.
Altlık hafif olmalı ve nem oranı % 20 civarında olmalıdır. Islak ve kekleşmiş altlık günlük olarak değiştirilmelidir. Kafes lere uygun sayıda palaz konularak olabilecek zayiatlar önlenmelidir. Gerektiğinde yeni altlık ilave edilmelidir. Kümes içindeki havada amonyak gazı miktarı 5 ppm veya daha az olmalıdır. Özellikle kış aylarında yeter li havalandırma yapılmadığından altlık kondisyonu kötüye doğru gitmektedir. Bu durumlarda kümeste ısıtıcı ve havalandırma sistemlerinden yararlanılarak altlık kondisyonunun iyi duruma getirilmesi yoluna gidilmelidir. 3.4.3 Civciv Civcivler damızlık işletme ve kuluçkahanesi olan firmalar tarafından üretilmektedir. Kuluçkahaneden çıkan civcivler yem su verilmeden kümeslere gönderilir.
Ringler
Ringler hindi civcivlerinin bakımında kolaylık sağlar. Ring materyali, civcivlerin seviyesindeki hava sirkülasyonunun oluşabilmesi için sağlam ve örgülü telden olması gerekir. Şekil 3. Hindi kümesinde ringler. Ring çapının en az 3 metre olması gerekmektedir. Ringler tam bir daire şeklinde olmalı, köşeler bulun mamalıdır. Her bir ring içine 240 320 adet civciv konulmalıdır. Her ring için bir ısıtıcı temin edilmeli, ısıtıcı ringin merkezinde bulunmalı, altlık homojen bir şekilde serilmeli ve ring içinde homojen sıcak bir alan oluşturulmalıdır. Kuluçkahanede işlemleri bitmiş olan civcivlerin büyütme kümesine nakli uygun bir civciv nakil kamyonuyla yapılmalıdır. Nakil esnasında ısı 2124 o C olmalı ve mutlaka havalandırma sistemi bulunmalıdır. Büyütme kümesine yerleştirme esnasında sırasıyla ısı, su ve yem hazır olmalıdır. Yerleştirme es nasında civcivlere nazik davranılmalıdır.
Her 5.000 adet civciv için ekstra bir revir ringi oluşturmalı. Güçsüz ve zayıf civcivler bu ringe konulmalıdır.
Ayrıca bu civcivler için iki misli yemlik ve suluk konulmalı, daha iyi ısıtılarak onlar için özel bir ortam oluşturulmalıdır.
Isıtma
“Kümes içi sıcaklığı sürekli kontrol edilmelidir. Her birring için bir adet ısıtıcı kullanılmalı ve her ısıtıcının doğru çalıştığından emin olunmalıdır. Isıtıcılar mevsime göre kümes zemininden 45-90 cm yüksekliğe konulmalı hindi civcivi seviyesindeki sıcaklık 30-32o C’den başlayarak her hafta 2-3C azaltılarak 18-20 oC seviyesine getirilmelidir. Isıtıcılardan gaz kaçağı olmadığından emin olunmalıdır.
Sıcaklık
Hindi besiciliği yaparken, kümeste yeterli bir havalandırma sağlanmalıdır. Temiz havalı bir ortamda, vücudun gelişmesi ve yemden yararlanma artar. Aynı
zamanda kümesteki nemde kontrol edilerek yataklık daha iyi korunur. Havalandırma yetersiz olursa amonyak gazı çoğalır, hayvanlarda solunum yolu hastalıklarına karşı duyarlılık artar. Palazlarda göz tahrişi nedeniyle kısmi körlükler ortaya çıkabilir.
Palazların kümes içindeki dağılımları ve çıkardıkları sesler, sıcaklık ayarı hakkında belirteç olarak kullanılabilir. Palazlar rahatsız oldukları sıcaklık derecele rinde (çok sıcak veya soğuk) seslerini yükseltirler ve belli yerlerde toplanma, soluk alıp vermede güçlükler gösterirler. Düşük sıcaklıklarda palazlar sıkıntılı bir ses çıkarır ve ısı kaynağının etrafına birikirler, bazen de köşelerde birikerek üst üste yığılma eğilimi gösterirler. Sıcaklık yükselince civcivler güçlükle solurlar, kanatları düşer ve ısı kaynağından kaçarlar. Hava cereyanı olunca da, civcivler belli bir yere toplanırlar. Isının normal olduğu durumda ise civcivlerin kümes içindeki dağılımları normal, rahat ve serbest dağılım içindedirler.
Nem
Bütün havalandırma ekipmanları kullanıma hazır ol malıdır. Kümeste nem oranı % 65-70 olmalıdır.
Havalandırma
Fan grubunun termostat ayarları istenilen sıcaklık dereceleri ile uyuşmalıdır. Fanların yavaştan hızlıya doğru çalışması, kümes içindeki sıcaklığın ani olarak azalmasını önleyecek ve ısıtma sisteminin daha verimli çalışmasını sağlayacaktır.
Aydınlatma
Aydınlatma kümesin her yerinde eşit olacak şekilde yapılmalıdır. Büyütme çemberi başına bir adet 100 Watt gücünde bir ampul yeterli gelmektedir. Besiye alınan hindi kümeslerinde aydınlatma süresine ilk gün 23 saatle başlanır ve her gün birer saat indirilerek 7. günde 16 saat aydınlatma süresi uygulamasına geçilir. Aşırı aydınlatma yapılır ise kanibalizm, yetersiz aydınlatma yapılır ise yığılma sonucu toplu ölümler ortaya çıkabilir. Kanibalizm’in ortaya çıkma nedenleri arasında; yemin protein ve esansiyel aminoasitler bakımından tamamen noksan veya yetersiz olması, birim alana normalden fazla hayvan konulması, sinirlilik ve aşırı heyecan, aşırı sıcaklık, aşırı aydınlatma, yaralı ve sakat hayvanların sürüden ayrılmaması, her türlü stres durumu, hayvanların aç veya susuz bırakılması sayılabilir. Kanibalizm bu faktörlerden bir veya bir ka çının etkisi ile ortaya çıkabilir. En iyisi bu problemlerin ortadan kaldırılarak Kanibalizm’in ortaya çıkışının önlenmesidir.
Su
Temiz su, hijyen ve beslenme açısından çok önemlidir. Her 100 adet civciv için bir adet suluk kullanılmalıdır. Su hattı dezenfekte edilmiş olmalıdır. İlk 3 gün boyunca civcivler fazla hassas olduğundan içme suyu ile ilave olarak vitamin ve mineral verilebilir. Civcivler ilk geldiğinde % 25 oranında şekerli su verilerek oluşan enerji kaybının önlenmesi yoluna gidilmelidir. Depo dan itibaren bütün hatta her zaman taze su bulundur malıdır. Hindilerde büyütme döneminde her bir palaz için en az 34 cm, besi döneminde ise 23 cm suluk uzunluğu sağlanmalıdır. Suluklar, ısıtıcıdan en az 30 cm. uzaklıkta olmalıdır. Civcivlerin suluk içine düşüp boğulmalarını önlemek için suluklardaki su yüksekliğinin iyi ayarlanması gerekmektedir. Suyun dökülerek altlığın ıslanmasına engel olunmalı, bunun için suluk kenar yüksekliği hindilerin sırt seviyelerinde olacak şekilde ayarlanmalıdır. Suluklar günlük olarak boşaltılıp temizlenmeli ve belli bir miktar hareket ettirilerek yeri değiştirilmelidir. Belli aralıklarla sulardan numune alınarak özellikle bakteri, nitrat, nitrit ve diğer patojenler bakımından laboratuar kontrolleri yapılmalıdır.
Yem
Yem, yaşa uygun rasyondan oluşmalı ve taze olarak verilmelidir.Her 100 adet civciv için bir adet yemlik sağlanmalıdır. Hindilerde büyütme döneminde her bir palaz için en az 4 cm, besi döneminde ise 34 cm yemlik uzunluğu sağlanmalıdır. Yemlikler ısıtıcıdan en az 30 cm. uzaklıkta olmalıdır. Taze yem temin etmek amacıyla yemliklerin hemen doldurulması önemlidir. Yemlik içine karışan talaş ve gübreler sürekli temizlenmelidir. Civciv yemliklerinin yeri sürekli değiştirilerek altlıktaki bozulma önlenmelidir. Yemlik kenar yüksekliğinin palazların kursak hizasında olması sağlanmalı dır. İlk 4 hafta kırma pelet yem verilmeli, 5.haftadan itibaren pelet yeme geçilmelidir. 15.günden sonra yem içine palaz başına 0,5 gr. grit katılarak yemden yararlanma arttırılmalıdır. Hem rasyonun içeriği hem de bakteriyel bulaşmalara karşı belirli aralıklarla yemlerden numune alınarak gerekli laboratuar kontrolleri yaptırılmalıdır.
Beslenme ve Bakım
Yem hindi yetiştiriciliğinde en önemli giderdir. Tavuk ve diğer kanatlılarda olduğu gibi yem gideri hindiler de de genel giderlerin önemli bir kısmını oluşturmak tadır(Yaklaşık % 70). Yemden yararlanmayı arttırmak için yem içine her bir hindi için 0.5 gr. grit katılmalıdır. Besiye alınan hindilere yumurtadan çıkıştan kesilme yaşlarına göre (1618 haftalık yaşta kesimlerde) 5 ya da (24 haftalık yaşta kesimlerde) 6 farklı yem verilmektedir. Yaş ilerledikçe hindi palazlarının protein, vitamin ve mineral ihtiyaçlarında bir azalma varken enerji ihtiyaçları yükselmektedir. Bazen her 4 hafta da bir rasyon değişikliğinin zorlukları göz önünde bulundurulduğunda 3 ve 4 farklı rasyon kullanılabilmektedir.
Hayvan materyali ne olursa olsun, ilk 4 hafta içinde % 28 ham protein içeren başlangıç büyütme rasyonları kullanılmalı, sonraki 4 haftalık dönemde % 26 ham protein içeren büyütme rasyonu kullanılmalıdır. Daha sonraki gelişme döneminde 4’er haftalık dönemlerde sırasıyla; 22, 19, 16.5 ve 14 ham protein içeren rasyonlarla yemlenmelidir.
Entansif hindi yetiştiriciliğinde özel yapılmış hindi sanayi yemi kullanılmalıdır. Yem pelet formunda, ka litesi iyi, kolay yutulacak formda olmalıdır. Yemler ve yemleme sistemlerinin tümü küf olmaması bakımın dan kontrol edilmelidir. Hem rasyonun içeriği hem de bakterilere karşı, yemlerden belirli aralıklarla numune alınarak gerekli laboratuar kontrolleri yapılmalıdır. Hindilerde Büyütme ve Semirtme dönemleri mevcuttur. Büyütme 0 – 6. hafta arasındadır. Semirtme dönemi ise 7. hafta ile kesim arasındaki dönemdir.
Hindilerde kesim yaşı (16 – 24 hafta), tavuk etlik piliçlerine (5 – 6 hafta) oranla uzun olduğundan yem tüketimleri oldukça fazladır. Bu gün yetiştirilen kültür ırkı hindiler, iri ve küçük boy olmak üzere iki grupta değerlendirilebilir. Her iki tip için ideal kesim yaşı erkeklerde 23 – 24. hafta, dişilerde ise 16 – 17. haftalardır. Bu sürede, entansif şartlarda iri boy erkek hindiler 20 – 22 kg, dişi hindiler 910 kg canlı ağırlığa ulaşmaktadır. Ağır ırk hindilerin erkekleri 22 haftada 53.5 kg, dişileri ise 16. haftada 24 kg yem tüketmektedirler. Küçük boy hindilerde aynı dönemlerde erkekler 6 – 7 kg, dişiler ise 3 – 4 kg canlı ağırlığa ulaşmaktadırlar.
Kültür ırkı broiler hindilerde 2.4 – 2.6 kg lık yem tüketimi ile 1 kg canlı ağırlık artışı sağlanabilmektedir. Hindilerin besin maddeleri gereksinimleri; yaş, canlı ağırlık, canlı ağırlık artışı, çevre sıcaklığı ve hayvanların aktivitelerine bağlı olarak değişmektedir. Hindi palazlarının genç yaştaki enerji gereksinimleri, broiler piliçler kadar yüksek değildir. Ancak broiler piliçlere göre protein gereksinimleri yüksektir. Hindilerde yaş ilerledikçe protein ihtiyaçları azalır bunun yerine enerji ihtiyacı artar, kesim dönemine yaklaştıkça yem deki protein seviyesi 20 haftadan sonra % 14’e kadar düşürülürken enerji seviyesi aynı dönemde 3.300 kcal/kg ME değerine kadar yükselir. Canlı ağırlık artışı erkek palazlarda 24., dişi palazlarda 16. haftada en yüksek düzeyine ulaşmakta, daha sonraki dönemler de ise yavaş yavaş azalmaktadır.
Hindilerde normal besleme programı önerilmekle birlikte, geciktirilmiş gelişme ya da telafi büyümesi de yapılabilmektedir. Büyüme döneminde belli bir süre yetersiz beslenmeyi takiben, dengeli rasyonlar la yeterli besleme uygulanan hayvanlarda görülen bir olaydır. Bu uygulamada büyüme bilerek genetik potansiyelin altında tutulmakta ve hayvanlar serbest bir şekilde yemlemeye tabi tutulduklarında büyüme nispeti ve yemden yararlanmada hızlı bir artış olmak tadır. Geciktirilmiş gelişmede birinci aşamada, yemin besin madde içeriği veya yem miktarı sınırlandırılarak gelişme yavaşlatılır. İkinci aşamada ise geciktirilen gelişme telafi edilerek hayvanlar pazarlama yaşına kadar hedef kesim ağırlığına ulaştırılır. Böylece yem den tasarruf edilerek yemden yararlanma iyileştiril miş olur. Başlangıçtaki çalışmalarda yüksek proteinli başlama yeminden tasarruf etme amacı ön planda iken daha sonra hızlı gelişmenin getirdiği ayak, bacak kusurları, göğüs ödemi ve yüksek ölüm oranı gibi sorunların azaltılması da hedeflenmektedir.
Hindiler de değişik yem miktarı veya protein sınırlamasının yapıldığı çalışmaların karşılaştırıldığı bir araştırmada, sınırlı yemleme ile erken yaşlarda gelişmenin geciktirilmesinin pazarlama yaşındaki yemden yaralanma oranını kontrol grubuna göre % 310 arasında iyileştirdiği bildirilmiş olmasına rağmen bazı çalışmalarda beklenen sonuç alınamamıştır.
Kesim
Kesim ve yolma uygun şekilde yapılmalıdır. Kesim den 78 saat önceden yem ve 3 saat önceden su kesilmelidir. Kesim aşamaları; şoklama, kesim, ıslatma (haşlama) ve yolmadır. Şoklama yapılarak kesimin daha insani bir görünüm kazanması ve kanın daha fazla akması sağlanarak etin sertleşmesi azaltılır. Kesim işleminde kafasının hemen altında boğaz kesiminde 45 derecelik bir açı yapacak şekilde kesilir. Hemen ve bol miktarda kan akması kesimin doğru yapıldığını gösterir. Kesimden sonra 1.5 – 2 dakika kanın akmasına izin verilir. Sonra hindiler 52 – 54 o C sıcaklıktaki suda 50 – 60 saniye tutulur ve yolma işle mine geçilir. Kesim işlemi uygun şekilde yapılmadığı takdirde et ve deri görünüşünde bozulmaya neden olarak pazar değerini yitirir.
Hastalıklara Karşı Tedbirler
Yetiştiricilikte esas kaide hayvanları daima sıhhatli ve canlı tutmaktır.” Yetiştiricilikte önemli olan hastalık gelmeden gerekli tedbirlerin alınmasıdır. Söz konusu tedbirlerle ilgili olarak; anaç ve palazlar ayrı kümeslerde beslenmelidir. Hindi yetiştirilecek bölgede başka hiç bir kanatlı hayvan olmamalıdır. Damızlık yumurta ve palazlar mutlaka hastalıksız sürülerden alınmalıdır. Kümesler boşaltıldığında sodalı su ile yıkanmalı, badana ve dezenfekte edilmelidir. Temiz yem kullanıl malı, küflü ve bayat yem kullanılmamalıdır. Kümesle re kapasitelerinin üzerinde hayvan konulmamalıdır. Koruyucu aşılar zamanında yapılmalıdır. Hastalıktan ölen hayvanlar ya yakılmalı veya üzerlerine kireç serpilerek toprağa gömülmelidir.
Kümes girişlerinde toz kireç ve dezenfektanlı su bulundurulmalı, kümes bakıcıları dışında yabancı kişilerin kümeslere girişleri engellenmelidir. Her kümesin ayrı bakıcısı olması hijyen açısından gereklidir. Zaman zaman sularına koruyucu olarak vitamin veya antibiyotik türü ilaçlar konulmalıdır.
Hastalıklardan korunma ve aşılama programı
Aşılanmadan önce sürü kontrolünde;
• Yem ve su tüketimindeki değişimler
• Sürünün kümeste yayılım durumu (özellikle yığılmaları)
• Altlıkta kanlı lekeler görülmesi
• Farklı renk ve yapıda dışkı
• Tüylerde kabarma
• Boynun geriye dönüklüğü
• Gagalama
• Hırıltılı soluma
• Hayvanın altlık yemesi
gibi konularda gözlem yapılıp aşılamaya ona göre karar verilmelidir.
Aşılamalarda dikkat edilecek hususlar
Aşının sadece sağlıklı hayvanlara uygulanacağı unu tulmamalıdır Aşı uygulanmadan suluk ekipmanlarının temizliği ve litreye 2 gr hesabı ile süttozu uygulaması yapılmalıdır Aşının güneş doğmadan ve aşılı suyu kısa sürede tüketmesini sağlamak amacı ile 12 saat susuz bırakılıp daha sonra içirilmesi önemlidir.
Aşılama Programı
1.Gün T.R.T Aktif Burun/Göz, damlası, sprey, içme suyu
7.Gün ND Aktif Burun/Göz, damlası, sprey, içme suyu
21-24.Gün ND Aktif Burun/Göz, damlası, sprey, içmesuyu
34-36.Gün T.R.T. Aktif Burun/Göz, damlası, sprey, içmesuyu
50-60.Gün ND Aktif Burun/Göz, damlası, sprey, içmesuyu
60.Gün POXINE Aktif Kanata iğne batırma
Not: Aşılama programları bölgesel hastalık risklerine göre ayarlanmalıdır.
Kümes Yoğunluğu
Erkek – Dişi 0-6. Hafta 9-10 Adet/ m 2
Dişi 7-18. Hafta 4.8 Adet/ m 2
Erkek 7-24. Hafta 2.8 Adet/ m 2
Karışık 0-6. Hafta 9-10 Adet/ m 2
Karışık 7-24. Hafta 4.4 Adet/ m 2
Türkiye’de etlik hindi yetiştiriciliğinde entegre firmalar sözleşmeli üretimle kendi girdilerini temin etmektedir. Ucuz girdi temini ve entegrelerin alım garantisi çiftçilerin pazarlama sorunları ortadan kaldırılmıştır. Yatırım için arazi seçimi yapılırken kesimhanelere or talama uzaklık 90 100 km arası olmalıdır. Artan her bir uzaklık kesimhaneye gönderilen piliçlerde canlı ağırlık azalmasını artıracak ve bu da yatırımcının kârından eksiltecektir. 7.000 kapasiteli hindi kümesi yak laşık 2.000 m2 kapalı alanda inşa edilmektedir. Gelişen teknoloji ile otomatik sistemler, kullanım rahatlığı ve temizleme kolaylığı açısından faydalıdır.
Artık yemlik ler, suluklar, havalandırma, ısıtma/ soğutma tümüyle dokunmatik ekranlı pano üzerinden otomatik yöneti lebilmektedir. Bu binaların genişlikleri 15.5 – 16.50 m civarında olup boyları ise yapılacak olan ek binalar ve tavuk yoğunluğuna bağlı olarak 120 – 130 metreleri bulmaktadır. 7.000 kapasiteli Kümes için toplam yatırım giderleri 2.026.000 TL
Etlik hindilerin dönem sonunda 13 kg ’lık canlı ağırlığa ulaşacağı varsayılarak dönemlik üretilecek et miktarı %75 kesim randımanı ile 68.250 kg olarak hesaplanmıştır.
Kar=Ciro-(I + II) 431.500 TL *2.022 m2 Kümes alanı dikkate alınmıştır.
İşçilik gideri aylık Asgari Ücret 2020 yılı Brüt (Aylık): 2.953 TL olarak hesaplanma yapılmıştır.
| Yıllık Ciro | 819.000 x 2,5 = 2.047.500 TL |
| Yıllık Değişken Masraflar | 337.500 x 2,5 = 843.750 TL |
| Yıllık Sabit Masraflar | 50.000 x 2,5 = 125.000 TL |
Sonuç
Bu çalışmada, hindi kümesi yatırımının ekonomik açıdan karlı olup olmadığını belirlemeye yönelik bir analiz yapılmıştır. Bu analizler neticesinde hindi kümesi yapacak yatırımcılar için örnek bir çalışma ve proje uygulama süreçlerini ortaya koyarak yatırım hakkında öngörü yapılmaya çalışılmıştır. Böylece üreticilerce yapılacak benzer bir yatırımda öz sermaye ihtiyacı, varsa kredi, ihtiyacı finansman ihtiyacı, pazar olanakları hakkında bilgi edinebilmelerine imkân sağlanacaktır.
Yapılacak hindi kümesinin karlı olup olmadığının ortaya konması amacıyla yapılacak fizibilite çalışmalarının sonucunda toplam yatırım tutarının ise 2.026.000 TL, yıllık net kazancın (kişiler için) 765.913 TL, yatırımın geri dönme süresinin (kişiler için) 2,6 yıl olacağı hesaplanmıştır.
OKUYUCU YORUMLARI
KATEGORİDEN POPÜLER HABERLER
EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ
29 Mart 2021
22 Aralık 2022
