arama

Sektör Nedir: Birincil, İkincil ve Üçüncül Sektörler

sektörler

Sektör nedir ve birincil, ikincil, üçüncül sektörler hakkında bilinmesi gerekenler nelerdir diye merak ediyorsanız; iş dünyası için son derece önemli olan bu konu hakkında rehberimizden bilgi alabilirsiniz.

Modern ekonomi belirli bazı faaliyetlerin gruplandırılması ile sektörleri oluşturmuştur. Sektör somut bir kavram değildir. Genel olarak işletmelerin faaliyet konularına göre ayrıldığı ekonomik olgulara sektör adı verilir.

Ekonomi literatüründe sektörler birincil, ikincil ve üçüncül olarak 3’e ayrılmaktadır. Bazı kaynaklarda ekonominin 4’ncü bir ana sektörü de bulunur.

SEKTÖR NEDİR?

Genel olarak sektör, ekonomik faaliyetlerinin birbirinden ayrılması ile oluşan kategorilerdir. Gelir amacıyla kurulan işletmelerin her biri 4 farklı sektör altında hizmet vermektedir. Bu sektörler;

  1. Birincil: Hammadde üretimi
  2. İkinci: Hammadde işletimi
  3. Üçüncül: Hizmet
  4. Dördüncül: Eğitim

BİRİNCİL SEKTÖR

birincil sektör
Birincil faaliyetler doğrudan toprak, su, bitki örtüsü, yapı malzemeleri ve mineraller gibi toprak kaynaklarının kullanılması için çıkarılmasıdır. Çevre ile doğrudan bağlıdır. Birincil sektör; balıkçılık, ormancılık, tarım ve madencilik ve taşocakçılığı içerir.

Birincil faaliyetlerde bulunan kişilere, çalışmalarının dış doğası nedeniyle kırmızı yaka çalışanları denir.

İKİNCİL SEKTÖR

ikincil sektörler

İkincil faaliyetler, hammaddeleri değerli ürünlere dönüştürerek doğal kaynaklara değer katar. Bu nedenle ikincil faaliyetler imalat, işleme ve inşaat (altyapı) endüstrileriyle ilgilidir.

İkincil faaliyetlerde bulunan kişilere mavi yaka işçileri denir.

ÜÇÜNCÜL SEKTÖR

üçüncül

Bİrincil ve ikincil sektör aracılığıyla elde edilen ürünlerin tedariğini, değişimini ve son tüketiciye ulaşımını sağlar. Ticaret, ulaşım, iletişim gibi sektörler üçüncül sektör altında değerlendirilir.

Üçüncül sektör işlerinde çalışanlara Beyaz Yakalı denir.

DÖRDÜNCÜL SEKTÖR

dördüncül

Genel olarak üçüncül sektör altında da değerlendiriliyor olsa da; son yıllarda yeni bir dördüncül sektörün varlığından bahsetmek mümkündür. Dördüncül sektördeki işletmeler, uzmanlaşmış faaliyetler ile elde edilen bilgi ve tecrübenin aktarılması ile oluşturulur. Örneğin muhasebe işletmeleri, yazılım şirketleri, eğitim kurumları dördüncül sektör çatısı altında hizmet verir.

ENFORMEL SEKTÖR

Enformel sektör terimi 70’li yıllarda ilk olarak ortaya çıktığında tarım dışı ekonomik faaliyetleri anlatmak amacıyla kullanılmıştır. Gelişmekte olan ekonomilere özgü ve geçici bir olgu olduğu üzerinde durulmuştur. Ancak zaman içerisinde enformel sektörün, formel sektörün dışında kalan ve yasa ile düzenlenmemiş olan tüm faaliyetleri kapsayan bir tanımı yapılmıştır. Söz konusu bu tanım, uluslararası düzeyde ilk kez 1991 yılındaki 78. Uluslararası Çalışma Konferansı’nda ele alınmıştır.

ANA SEKTÖRLER LİSTESİ

Dünya genelinde en bilindik sektörler:

SIRA SEKTÖRÜN ADI SEKTÖRÜN KAPSAMI
1 Tarım, Ormancılık, Balıkçılık
  • A – Tarım, ormancılık ve balıkçılık
  • N81 – Binalara ve peyzaj faaliyetlerine hizmetler
2 Sanat, eğlence ve eğlence
  • R – Sanat, eğlence ve eğlence
3 Ağırlama ve Turizm
  • I – Konaklama ve yemek hizmeti faaliyetleri
  • N79 – Seyahat acentesi, tur operatörü rezervasyon hizmeti ve ilgili faaliyetler
4 İnsan sağlığı ve sosyal hizmetler faaliyetleri
  • Q – İnsan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri
5 BİT hizmet faaliyetleri
  • J61 – Telekomünikasyon
  • J62 – Bilgisayar programlama, danışmanlık ve ilgili faaliyetler
  • J63 – Bilgi hizmet faaliyetleri
6 Gıda, içecek ve tütün imalatı
  • C10 – Gıda ürünlerinin imalatı
  • C11 – İçecek imalatı
  • C12 – Tütün ürünleri imalatı
7 Tekstil, Giyim, Deri, Ayakkabı ve ilgili ürünlerin imalatı
  • C13 – Tekstil ürünleri imalatı
  • C14 – Giyim eşyası imalatı
  • C15 – Deri ve ilgili ürünlerin imalatı
8 Madencilik ve ağır sanayi
  • B – Madencilik ve taşocakçılığı
  • C19 – Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı
  • C24 – Ana metallerin imalatı
9 Nakliye ve depolama
  • H – Nakliye ve depolama
  • N82.92 – Paketleme faaliyetleri
10 Veterinerlik faaliyetleri
  • M75 – Veterinerlik faaliyetleri
11 Toptan ve perakende ticaret, kiralama ve leasingi
  • G – Toptan ve perakende ticaret; motorlu taşıt ve motosiklet onarımı
  • N77 – Kiralama ve leasing faaliyetleri
12 İş idaresi
  • M69 – Hukuk ve muhasebe faaliyetleri
  • M70 – Genel merkez faaliyetleri; yönetim danışmanlık faaliyetleri
  • M73 – Reklamcılık ve pazar araştırması
  • N82 – Ofis yönetim, ofis desteği ve diğer iş destek faaliyetleri (82.92 olmadan)
13 Kimyasal endüstri
  • C20 – Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı
  • C21 – Temel eczacılık ürünleri ve farmasötik preparatların imalatı
  • C22 – Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı
  • C23 – Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı
14 İnşaat
  • F – İnşaat
  • M74 – Diğer mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler
15 Eğitim
  • P – Eğitim
16 Enerji ve su temini, kanalizasyon ve atık yönetimi
  • D35 – Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme temini
  • E – Su temini; kanalizasyon; atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri
17 Finans, sigorta ve gayrimenkul
  • K – Finans ve sigorta faaliyetleri
  • L – Gayrimenkul faaliyetleri
18 Gıda, içecek, tütün, tekstil, hazır giyim, deri hariç tüketim malları imalatı
  • C31 – Mobilya imalatı
  • C32 – Diğer imalatlar
  • T98.1 Özel hanehalklarının kendi kullanımları için farklılaştırılmamış mal üretme faaliyetleri
19 Elektrikli teçhizat, bilgisayar, elektronik ve optik ürünlerin imalatı
  • C26 – Bilgisayar, elektronik ve optik ürünlerin imalatı
  • C27 – Elektrikli teçhizat imalatı
20 Makine ve teçhizat hariç fabrikasyon metal ürünlerin imalatı
  • C25 – Makine ve teçhizat hariç fabrikasyon metal ürünleri imalatı
21 Elektrikli teçhizat hariç makine ve teçhizat imalatı
  • C28 – Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı
  • C33 – Makine ve ekipmanların tamir ve montajı
22 Taşıma ekipmanı imalatı
  • C29 – Motorlu kara taşıtları, römork ve yarı römork imalatı
  • C30 – Diğer ulaşım araçlarının imalatı
23 medya
  • J58 – Yayıncılık faaliyetleri
  • J59 – Sinema filmi, video ve televizyon programı prodüksiyonu, ses kaydı ve müzik yayıncılığı faaliyetleri
  • J60 – Programlama ve yayın faaliyetleri
24 Kişisel hizmet -, idari destek hizmeti ve güvenlik ve soruşturma faaliyetleri
  • N78 – İstihdam faaliyetleri
  • N80 – Güvenlik ve soruşturma faaliyetleri
  • S95 – Bilgisayarların, kişisel ve ev eşyalarının onarımı
  • S96 – Diğer kişisel hizmet faaliyetleri
  • T97 – Ev içi personelin işverenleri olarak hanehalklarının faaliyetleri
  • T98.2 – Özel hanehalklarının kendi kullanımları için farklılaştırılmamış hizmet üretim faaliyetleri
25 Kamu yönetimi, savunma ve üyelik organizasyonları
  • O – Kamu yönetimi ve savunma; zorunlu sosyal güvenlik
  • S94 – Üyelik organizasyonlarının faaliyetleri
  • U – Uluslararası örgütler ve organların faaliyetleri
26 Bilimsel ve teknik faaliyetler
  • M71 – Mimari ve mühendislik faaliyetleri; teknik test ve analiz
  • M72 – Bilimsel araştırma ve geliştirme
27 Ağaç işleme, kağıt ve baskı
  • C16 – Mobilya ve mobilya hariç, ahşap ve mantar ürünleri imalatı; saz, saman ve benzeri malzemelerden örülerek yapılan eşyaların imalatı
  • C17 – Kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı
  • C18 – Kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: İşletme Nedir?

  • Rukiye
    4 yıl önce

    Ben hemen paramı harcarım elime geçtiğinde, biriktirmek istiyorum bu yöntemlerden birini deneyeceğim bakalım, umarım işe yarar 🙂

    40
    yorum beğen
  • İsmail Ayberk Gün
    4 yıl önce

    Çok faydalı bir makale, teşekkürler.

    38
    yorum beğen