Ceo nedir sorusuna en kısa yanıt; bir işletme için her şeydir. CEO’lar işletmelerin her açıdan bel kemiğidir.
Bir şirketin tüm hedeflerini gerçekleştirmek üzere yönetim pozisyonunun tepesinde bulunan kişiye CEO denir. İngilizce Chief Executive Officer‘in kısaltması olarak kullanılan CEO, işletmelerin en önemli pozisyonudur. CEO’nun birçok görevi ve sorumluluğu bulunmaktadır. Dünyadaki birçok başarılı CEO inanılmaz ölçüde maaşlar almaktadır.
Şirketlerin uzun vadeli hedeflerini, kurum kültürü ile birleştirerek en iyi sonucu elde etmeye çalışan CEO’ların en önemli bir diğer görevi ise Yönetim Kurulu’nun istek ve arzularını en iyi şekilde şirkete aktarabilmektir.
İÇİNDEKİLER
Chief Executive Officer’in kısaltması olan CEO’nun Türkçe açılımı ise genel olarak İcra Kurulu Başkanı olarak bilinmektedir. Şirketlerin en üst yönetim pozisyonudur. Bazı küçük şirketlerde Yönetim Kurulu Başkanı ile CEO’lar aynı kişidir. Ancak son yıllarda bu iki göreve farklı isimler atanmaktadır.
CEO nihayetinde bir kuruluşun başarısından veya başarısızlığından sorumludur. CEO, başında bulunduğu işletmenin uyum, finans, insan kaynakları, hukuk, pazarlama, operasyonlar, satış ve teknoloji gibi çeşitli işlevlerini denetler. CEO çalışanlar, müşteriler ve yatırımcılar arasındaki tüm ilişkiyi en iyi şekilde koordine eder.
İcra Kurulu Başkanı, bir şirketin performansı için doğrudan Yönetim Kurulu’na karşı sorumludur. Yönetim Kurulu, şirketin hissedarlarını temsil etmek üzere seçilen bir grup kişidir.
Bir kuruluşun veya şirketin genel başarısına ek olarak CEO, hissedarların payının değerini artırmak amacıyla uzun vadeli stratejilerin geliştirilmesinden ve yürütülmesinden sorumludur.
Bir CEO’nun rolleri ve sorumlulukları; genellikle şirketin organizasyon yapısına ve/veya büyüklüğüne bağlı olarak bir şirketten diğerine değişir. Daha küçük şirketlerde CEO, daha düşük seviyeli iş kararları (örn. Personel alımı) gibi daha “uygulamalı bir rol” üstlenir. Büyük şirketlerde genellikle sadece üst düzey şirket stratejileri ve büyük şirket kararları ile ilgilenir. Diğer görevler yöneticilere veya departmanlara devredilir.
Bir icra memurunun görev ve sorumluluklarının standartlaştırılmış bir listesi yoktur. Bir CEO’nun tipik görevleri, sorumlulukları ve iş tanımı şunları içerir:
CEO her zaman bir kuruluşun en üst düzey yöneticisidir ve kuruluşun genel başarısından sorumludur. Bir işletme için nihai karar merciidir.
Kuruluşun yapısına bağlı olmak üzere tüm yöneticilerin çalışmalarına liderlik etmek, yol göstermek, yönlendirmek de işin en önemli parçasıdır. Ayrıca CEO, organizasyon liderlerinin eylemlerinin sonuçlarını değerlendirmek konusunda da öncülük etmelidir.
Günümüzde CEO ile en çok karıştırılan pozisyon yönetim kurulu başkanıdır.
Şirketlerin yapısı hazırlanırken CEO’nun ve Yönetim Kurulu Başkanı’nın rolü arasında herhangi bir karışıklık olmamalıdır. CEO, bir şirketin en iyi operasyonel karar merciidir. Yönetim Kurulu Başkanı ise yatırımcıların çıkarlarını korumak ve şirketi bir bütün olarak denetlemekten sorumludur.
Şirketlerde yönetim kurulları genellikle yılda 1 veya 2 kez toplanır. Yönetim Kurulu Başkanları da bu toplantılara liderlik eder. Temel olarak Yönetim Kurulu Başkanı, Yönetim Kurulu’nun izni olmadan herhangi bir işlemde bulunamaz. Bu nedenle Yönetim Kurulu Başkanı, bir şirkette CEO’lardan daha üst düzey pozisyona sahiptir. Ancak CEO’lar günlük tüm işlemleri gerçekleştirmek üzere tüm mesaisini şirkette geçirir ve temel olarak bir şirket CEO’lar tarafından yönetilir.
Bazı durumlarda, İcra Kurulu Başkanı ve Yönetim Kurulu Başkanı aynı kişi olabilir. Ancak çıkar çatışmalarının ortaya çıkmaması için küçük şirketler dışındaki tüm şirketlerde bu pozisyonlara ayrı kişiler seçilir. Avrupa’nın birçok ülkesinde Yönetim Kurulu Başkanı ile CEO’nun aynı kişi olması kanunen yasaktır.
CEO, yürütme ekibini oluşturan liderleri işe almaktan da sorumludur. Aynı zamanda standartlara uymayan ekip liderlerini kovmaktan da eşit derece sorumlu olmaktadır. Yürütme ekibindeki her lider, CEO’ya karşı bilgi vermekle sorumludur. Ayrıca bu liderler CEO’nun strateji belirlemesine ve CEO’nun belirlediği politikaları ve talimatları uygulamasına yardımcı olur.
CEO aynı zamanda kuruluş çalışanlarının sergilemesini istediği tutum, davranış ve değerleri belirlemeye yardımcı olarak “kuruluşun kültürünü” oluşturmaktan da sorumludur. Bunun için işe alınacak her personelin en iyi şekilde seçilmesi için İK departmanına görev ve sorumluluk verir.
Yürütme Ekibi
Şirketlerin büyüklüklüklerine göre değişse de, genel olarak CEO’ya bağlı yürütme ekipleri:
CEO rolünü üstlenen kişilerin birçok üst düzey beceriye ve yetkinliğe sahip olması gerekir. Başlıcaları;
Kişilerarası beceriler: CEO’ların şirketteki diğer liderlerle iyi ilişkiler kurmaları gerekir. En iyi CEO’ların en iyi özelliklerinden biri bu olmalıdır.
Analitik beceriler: CEO’lar kuruluşun hedeflerine ulaşmadaki başarısını değerlendirmeye katılmalıdır. Her stratejik hedefin ölçülebilir olduğundan emin olmalıdırlar. Bunları sağlamak için Analitik becerilere ihtiyaç duyulacak.
Liderlik becerileri: CEO’lar kuruluşun hedeflerini başarılı kılmak için gerekli liderliği göstermelidir.
Yönetim becerileri: CEO, çalışanların becerilerini ve yeteneklerini geliştirmek ve büyütmek için bir öğrenme kültürü oluşturmaktan sorumludur. Bunları elde etmek için ise iyi bir yönetici olmak gerekir. CEO’yu CEO yapan en önemli unsur yönetim becerisidir.
Genel olarak bir şirkette en yüksek maaşı alan personeller CEO’lardır. Maaşları şirketin büyüklüğüne ve CEO’ların görev ve sorumluluklarına göre değişmektedir.
Türkiye’de ortalama bir şirketteki CEO’nun yıllık net maaşı 490 bin lira civarında bulunuyor. Daha büyük şirketlerde ise bu rakam 1 milyon liranın üzerine çıkmaktadır.
Yeni CEO’ların maaşı genellikle ortama altında bulunurken bir şirkette 10 yıldan uzun süredir çalışan başarılı bir CEO’nun maaşı ortalamaların çok üzerinde olabilmektedir. Her halükarda bir şirkette en yüksek maaş CEO’ya aittir.
2020 yılında Equilar tarafından hazırlanan bir rapora göre, yıllık bazda dünyada en fazla maaş alan CEO’ları;
CEO | MAAŞ | ŞİRKET |
Elon Musk | $2,284,044,884 | Tesla |
David M. Zaslav | $129,499,005 | Discovery |
Nikesh Arora | $125,068,836 | Palo Alto Networks |
Mark V. Hurd | $108,295,023 | Oracle |
John J. Legere | $66,538,206 | T-Mobile US |
Robert A. Iger | $65,645,214 | Walt Disney |
James Heppelmann | $49,969,163 | PTC |
Fabrizio Freda | $48,164,302 | Estée Lauder |
Vivek Shah | $45,062,153 | j2 Global |
Richard B. Handler | $44,674,213 | Jefferies Financial Group |