Dünya kenevir pazarı, son yıllarda hızlı bir büyüme göstermiştir. Kenevir bitkisi, geniş bir endüstriyel uygulama alanına sahiptir ve birçok sektör için faydalıdır. Kenevir tohumu yağı, tekstil, kağıt, yapı malzemeleri, biyoyakıt ve ilaçlar gibi alanlarda kullanılabilir.
Kenevirin yasal durumu ülkeden ülkeye değişmektedir. Bazı ülkelerde tamamen yasaldır ve tarımı yapılırken, bazı ülkelerde tamamen yasaktır. Ancak, son yıllarda birçok ülke, keneviri yeniden değerlendirerek bazı yasal düzenlemeler yapmıştır.
Türkiye’de birçok şehirde kenevir yetiştiriciliği yasaldır ve CBD (kanabidiol) gibi kenevir bazlı ürünler yaygın olarak kullanılmaktadır. Avrupa Birliği’nin birçok üyesi de kenevire yönelik yasal düzenlemeleri değiştirmişlerdir.
Kenevir pazarının büyümesine katkıda bulunan faktörler arasında, artan sağlık farkındalığı, tüketici tercihlerindeki değişim, yenilikçi ürünlerin tanıtımı ve endüstriyel uygulamaların genişlemesi yer alır. Özellikle CBD yağı, son yıllarda büyük bir popülerlik kazanmıştır ve çeşitli sağlık faydaları nedeniyle tüketici talebi yüksektir.
Ancak, kenevir pazarının bazı zorlukları da vardır. Yasal düzenlemelerdeki belirsizlik, yetiştiricilik maliyetleri ve tedarik zinciri sorunları, sektörün karşılaştığı zorluklar arasındadır. Bununla birlikte, kenevir endüstrisi hala büyümekte olan bir sektördür ve gelecekte daha fazla kullanım alanı keşfedilmesi beklenmektedir.
Kenevir yetiştiriciliği, günümüzde birçok ülkede yasal hale gelmiştir ve endüstriyel uygulamaları olan çok yönlü bir bitkidir. Kenevir, ilaç, gıda, kağıt, tekstil, biyoyakıt ve yapı malzemeleri gibi sektörlerde kullanılabilen çok amaçlı bir bitkidir.
Kenevirin yetiştirilmesi için uygun iklim ve toprak koşulları gereklidir. Genellikle sıcak ve nemli iklim koşullarına sahip bölgelerde iyi gelişir. Bitki, genellikle bahar aylarında ekilir ve hasat, yaz sonu veya sonbahar başlarında yapılır.
Kenevir tarımının avantajları arasında, çevre dostu bir bitki olması, diğer ürünlere göre daha az suya ihtiyaç duyması ve biyoçeşitliliği artırması yer alır. Ayrıca, kenevir bitkisinin hızlı büyüme özelliği, diğer ürünlere göre daha düşük maliyetli bir üretime olanak tanır.
Ancak, kenevir yetiştiriciliği ile ilgili bazı zorluklar da vardır. Yasal düzenlemelerin belirsizliği ve değişkenliği, yetiştiricilik maliyetleri, kalite standartlarının olmaması ve verimliliği artırmak için gerekli yatırımların yüksek olması gibi bazı sorunlar, sektörün karşılaştığı zorluklar arasındadır.
Kenevir yetiştiriciliği, dünya genelinde hızla büyüyen bir endüstri haline gelmektedir. Özellikle CBD yağı gibi kenevir ürünleri, son yıllarda popülerlik kazanmıştır ve tüketici talebi yüksektir. Bu nedenle, kenevir yetiştiriciliği gelecekte daha da önemli hale gelebilir ve yeni kullanım alanları keşfedilebilir.
İÇİNDEKİLER
Üretimi yıllardır ülkemizde kısıtlı olan kenevirin tohumu Vezirköprülü vatandaşların gayretiyle bu yıla kadar getirildi. 2019 yılında 166 dekar alanda Samsun’un Vezirköprü ilçesinde kenevir tohumu ekimi için sözleşme imzalandı. 2019 yılı için 10 ton kenevir üretimi planlanıyor. Vezir ve narlı isimli kenevir tohumlarının tescil başvuru süreci başlatılmıştır.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından 2016 yılında yürürlüğe konulan yönetmelik gereğince Türkiye’de kenevir tarımına izin verilen 19 il arasına 2019 yılındaki düzenleme ile Sivas’ta dahil olmuştur.
Endüstriyel kenevir, 1.2-4.5 m yükseklikleri arasında yetişen Cannabis sativa L. bitki türlerinin belirgin bir çeşididir. Bitki, genellikle sak olarak adlandırılan odunsu çekirdek lifi tarafından çevrelenen öz adımverilen bir iç katmandan oluşur. Bast lifleri dış tabakayı oluşturur. Birincil bast lifi, tutkal benzeri bir madde olan pektin ile göbek liflerine bağlanır. Birincil lifler tekstiller, kordonlar ve ince kağıt ürünler için kullanılır. Ahşap benzeri çekirdek lifi, hayvan yatakları, bahçe malçları, yakıt ve çeşitli inşaat malzemeleri için kullanılır.
Benzer yaprak şekli nedeniyle kenevir, bir başka kenevir bitkisi olan esrar ile sık sık karıştırılır. En
büyük fark, tetrahidrokanabinol (THC) içeriğidir. Endüstriyel kenevir için % 3’den daha az THC
içerirken, esrar % 20 THC içerebilir.
Kanada, bazı kısıtlamalarla birlikte keneviri yasallaştırmış bir ülkedir. İzin verilen maksimum THC
konsantrasyonu % 0.3’tür (AB %0,2) ve tüm kenevir çiftçilerinin bir sabıka kaydı kontrolünden
geçmesi ve Kanada’nın Sağlık Otoritelerinden lisans alması gerekir.
Kenevir yetiştiren çiftçiler, bunun mükemmel bir rotasyon ürünü olduğunu ve neredeyse tüm
hasatların yerine kullanılabileceğini belirtmektedir. Böcek ilacı gerektirmemesi ve toprağı
havalandırması iyi özellikleridir. Dönüm başına, kenevir çiftçilerin mısır veya soya fasulyesinden (100
$ – 200 $) daha fazla gelir (250 $ – 300 $) sağladığını söylenebilir. Tam bir kenevir ekiminin yetişmesi
sadece 90 gün sürer, bu da dönüm başına dört kat daha fazla selüloz vermesi demektir. Bununla
birlikte, kenevirden iki ila üç kat daha fazla ürün veren başka ağaç türleri de vardır.
Kenevirin savunucuları, kıyafetlerden yiyeceklere ve tuvalet malzemelerinden 25.000 farklı üründe
kullanılabileceğini iddia etmektedir. On dokuzuncu yüzyıla kadar, kenevir, gemilerin tuval
yelkenlerinin, donanımlarının ve ağlarının % 90’ında kullanılmıştır. Günümüzde kenevir lifi, otomotiv
bileşenlerinde cam elyafının yerini almakta ve pencere kaplamaları, duş perdeleri ve döşemeler için
kumaş haline getirilmektedir.
Kenevir liflerinden yapılan diğer ürünler şunlardır: yalıtım, yonga levha, sunta, ip, sicim, iplik, gazete
kağıdı, karton, kağıt, atlara dayanıklı yatak ve kompost. Kenevir yatağının amonyak kokusunu
azaltmada at tezgahları için saman ve diğer malzemelerden daha üstün olduğu bulunmuştur. Kenevir
tohumu metanol ve ısıtma yağı, salata yağı, ilaç, sabun, boya ve mürekkep yapmak için kullanılır.
Türkiye Cumhuriyeti’nde Kenevir Üretimiyle İlgili Tarihsel Süreç
Kenevir, ülkemizde başta Kastamonu olmak üzere, belirli illerde üretimi yapılan tek yıllık bir bitkidir.
Kenevir üretiminin değerlendirilmesi maksadıyla kamu tarafından yapılan ilk yatırımlar Kastamonu’da
gerçekleştirilmiştir. Bu yatırımlardan ilki bölgede üretilen kenevirlerin havuzlama ve soyma işleminin
yapılarak değerlendirilmesi amacıyla Sümerbank tarafından 1946 yılında kurulan Taşköprü kenevir
fabrikasıdır. 4 bin ton çubuk kenevir işleme kapasitesine sahip fabrika, bölgede 16 bin-24 bin ton
üretim olmasına karşın, çeşitli nedenlerle kapasitesinin yarısı kadar kenevir alabilmiştir. Fabrikanın
tam kapasite ile çalışamaması ve zarar etmesi nedeniyle Sümerbank 1949 yılı sonunda kenevir
havuzlama ve soyma tesisinin kapatılması kararını alarak 1951 yılı ortalarında faaliyetine son
vermiştir. Kastamonu’da kurulan diğer bir tesis Kendir Sanayii Müessesi’dir. Kenevir elyafından sicim
ve kanaviçe üretimi amacıyla 1945 yılında ivedilikle sanayi planına dahil edilerek 1949 yılında inşasına
başlanmıştır.
Toprak Mahsulleri Ofisinin çuval ihtiyacını karşılayan fabrika, hammadde olarak
kullanılan kenevirin randıman ve karlılığının düşük olması nedeniyle 1953 yılından sonra
Hindistan’dan çok daha ucuz olan kenevir muadili olarak kullanılan jüt ithal edilmeye başlanmıştır.
Kenevir üretimini olumsuz yönde etkileyen bu durum İzmit’te kurulu SEKA’ya ait fabrikaya kağıt
üretiminde kullanılmak üzere kenevir alınmasıyla telafi edilebilmiştir. 1976 yılında Taşköprü’de
SEKA’ya ait kağıt fabrikası kurulması kararı alınmış ve fabrika 1984 yılında faaliyete girmiştir. 1998
yılında özelleştirme kapsamına alınan fabrika 2004 yılında özelleştirilerek satılmıştır. Özelleştirme
sonrasında fabrikanın kenevir ihtiyacının daha ucuz olduğu için yurt dışından temin yoluna gidilmesi
kenevir üretimini bitme noktasına getirmiştir.
Kenevir yasal olarak dünyadaki ülkelerde yetiştirilmektedir ve Çin öncüdür. Çin yılda yaklaşık 44.000
ton, dünyanın toplamının % 40’ını üretmektedir. Şili Güney Amerika’nın en büyük üreticisi ve Fransa,
Avrupa’nın en fazla üreticisidir.
Grand View Research, Inc. tarafından yayınlanan yeni bir rapora göre, küresel endüstriyel kenevir
pazar büyüklüğünün 2025 yılına kadar 10,6 milyar ABD dolarına ulaşması beklenmektedir. Kenevir ve
yağın diyet avantajları konusunda artan farkındalık nedeniyle yiyecek ve içeceklerde kullanımının
artması beklenmektedir.
Çin kenevir kağıdı ve tekstil ürünlerinin en büyük ihracatçısıdır. Kenevir giyim markalarının çoğu,
kenevir malzemelerini Çin’deki çiftçilerden ve fabrikalardan alır. Kenevir endüstrisinin aslında Çin’de
ne kadar büyük olduğunu söylemek oldukça güçtür. Çin’in kenevir tohumu endüstrisi hızla
büyümektedir, ancak Kanada kadar organize bir şekilde çalışmamaktadır.
Kanada şu anda kenevir tohumu, kenevir yağı ve kenevir protein tozu gibi kenevir tohumu ürünlerinin
en büyük üreticisi ve ihracatçısıdır ve ABD kenevir ithalat pazarının % 60-90’ını oluşturmaktadır.
Kanadalı kenevir tohumları, çiftçilerin sadece Health Canada’nın Onaylı Çeşitler Listesi altında
listelenen kenevir tohumu çeşitlerini kullanmalarına izin verildiğinden, genellikle yüksek kalitededir.
Kanada’dan gelen tüm kenevir tohumları GDO onaylı değildir.
Avrupa’nın kenevir endüstrisi, otomobil ve inşaat malzemesi gibi endüstriyel kullanımlara
odaklanmıştır. Avrupa’daki kenevirlerin çoğu Romanya, Macaristan ve Rusya gibi Doğu Avrupa
ülkelerinde yetiştirilmektedir. Bununla birlikte, Avrupa’daki diğer birçok ülke çeşitli kullanımlar için
kenevir yetiştirmektedir.
Şu anda Kanada, İngiltere, Fransa ve Çin dahil 32 ülke, çiftçilerin endüstriyel kenevir yetiştirmelerine
izin veriyor.
2015 yılında toplanan verilere göre, Sahra altı Afrika’nın tarım arazisinin yaklaşık% 65’i bozulmakta,
tarımsal sanayinin toplam işgücünün yarısından fazlasını kullandığı bir bölgede gıda güvensizliği ve
azalan bir ekonomi ortaya çıkmaktadır. Kenevirin topraktaki besin takviyesi özellikleri, mahsul
üretimini canlandırmanın, yeni bir besin kaynağı (kenevir tohumu) sağlamanın ve Güney Afrika’nın
tarımsal kökenli ekonomilerini ve diğer kenevir yetiştiren Sahra altı ülkelerini güçlendirmenin
anahtarı olabilir.
Türkiye’de kenevir tohumu üretimi uzun süre geri planda kalmıştır. Üretim büyük ölçüde Samsun’da
yoğunlaşmış durumdadır. Esrar olarak kullanılması nedeniyle halk tarafından bitkiye önyargı ile
bakılmakta iken 2019 yılı ile birlikte endüstriyel kenevir ekiminin 19 ilde serbest bırakılması ile birlikte
ekim alanlarının artması beklenmektedir.
Türkiye’de 29 Eylül 2016 tarihinde çıkan yönetmelik ile bazı kontrol unsurları oluşturulmuştur.
Kontrollerde esas amaç; izinsiz yetiştiricilik ile uyuşturucu madde üretimine mani olmanın yanı sıra,
izinli kenevir üretiminde eğitim ve yayım çalışmaları ile tetrahydrocannabinol (THC) maddesi düşük
kenevir çeşitleri kullanılarak uygun tekniklerle üretimin yapılmasını sağlamaktır. İçindeki THC oranının
düşürüldüğü tohum ıslahı projeleri devam etmektedir.
Türkiye Kenevir Üretimi
Kenevir tekstili ve konfeksiyonu, en eski kullanımlarından ve bilinenlerinden biridir. İyi yapılmış
kenevir giysilerinin yıllarca dayandığı bilinmektedir. Kenevir kumaşı UV ışınlarına ve küflere karşı
doğal olarak dayanıklıdır ve eğer işlem görürse tuzlu suya (yüzyıllarca kenevir yelkenler için ve
okyanusa giden gemilerde donanım kullanılır) dayanıklıdır. Aynı zamanda çok nefes alabilen bir
kumaş ve doğal olarak rahattır.
Pamuğa kıyasla kenevir daha güçlüdür ve büyümek ve üretim yapmak için daha az toksik kimyasallar
ve tatlı su gerektirir. Son yıllarda, kenevirin diğer kumaşlarla, özellikle de organik pamukla
karıştırılması popüler bir uygulama haline gelmiştir. Bu şekilde kenevirin gücü artmakta ve hoş bir
yumuşaklık kazanmaktadır. Kenevir de kolay bir şekilde keten ile harmanlanabilir.
Kenevir tekstilleri ve giysileri, şapkalar, gömlekler, pantolonlar ve kazaklar gibi gündelik kıyafetlerde,
ayrıca kenevir istisnai uygulamaları için özel olarak seçilmiş tasarımcı giysilerinde bulunur. Dikkatli ve
kaliteli yapılırsa kenevir kumaşı en talepkar üreticilerin ihtiyaçlarını karşılayabilir. (Gedik, 2012)
Artan nüfus ve artan harcanabilir gelirin, yüksek kaliteli kozmetiklere, kişisel bakım ürünlerine,
protein takviyelerine ve diğer sağlık gıda ürünlerine olan talebin artmasıyla sonuçlanması
beklenmektedir. Bu faktörlerin, öngörülen süre boyunca pazar için kilit faktörler olması
beklenmektedir.
Tarımsal işleme yeteneklerini geliştirmek için Ar-Ge faaliyetlerinin arttırılması ve yüksek verim ve
daha iyi ürün kalitesi elde etmek için yeni mahsullerin genetiği, kenevir üretimi üzerinde olumlu bir
etkiye sahiptir. Piyasadaki şirketler, lifi su itici, yangına dayanıklı, emici ve talep getirmesi beklenen
süper yumuşak hale getirmek için lif işleme teknolojisi üzerine çalışmaktadır.
Kenevir Liflerinin Endüstriyel Kullanım Alanları
Kenevir lifi, keten, jüt ve rami benzeri bir bast lifidir. Tüm bast lif bitkileri, sapın dış kısmında uzun
ince primer liflere (bast lifleri) ve odun benzeri iç çekirdek liflerine sahiptir. Kenevir lifinin teknik
özellikleri, geleneksel lif ürünlerinde olduğu kadar yenilikçi ürünlerde de kullanılmasına yol
açmaktadır.
Bast lifleri genellikle tekstiller (halılar ve giysiler dahil) ve jeotekstiller, erozyon kontrolü battaniyeleri
ve kompozit takviyeler ve dolgu maddeleri gibi endüstriyel kullanımlar için kullanılır. (kenevir lifi için
en büyük mevcut ve gelecekteki kullanım). Kenevir lifinin yüksek mukavemetli ve ekonomik
özellikleri, cam parçaları ve sentetikler için bir dizi kalıplanmış kompozitin yerine konulduktan sonra
kullanılmasını sağlar: araba parçaları, inşaat malzemeleri ve ayrıca tüketim ürünleri.
Endüstride lif için kenevir kullanmanın avantajları: mukavemet ve modüllerde mükemmel fiziksel
özellikler, bileşik ve kağıt uygulamalarında maliyet etkinliği ve kullanılabilirliğin arttırılmasıdır. Çok
çeşitli lif formatları ve kaliteleri artık mümkündür. Kenevir lifleri, cam elyafından daha hafif, daha
güçlü ve daha ucuz olacak şekilde imal edilebilir.
Kenevir bitkisinin ahşap benzeri iç çekirdekli lifi hayvan yatakları (hayvanlar onu yemez ve çok
emicidir), bahçe malçları ve kenevir gibi yapı malzemeleri çeşitleri için kullanılabilir.
Kenevirin endüstride kullanımı da caziptir çünkü sürdürülebilir ve ekolojik ilkelere uygun olarak
yetiştirilebilir ve üretilebilir.
Kenevirin ekonomik gerçekliği, keneviri fiyatının atık ürünlerle (odun, saman, soba vb.) rekabet
edememesidir. Biyoyakıt veya orta yoğunluklu sunta gibi ürünler üretmek teknik olarak mümkündür,
ancak rekabetçi bir maliyet sunma noktasında zorluklar vardır. Kenevir atık lifleri 4 ila 10 katı arasında
bir değere sahiptir, bu nedenle doğru ürün pazarlarına ve ürünlerine giden yolu bulması gerekir.
Bununla birlikte, dünya genelinde artan kaynaklar ile birlikte kenevir daha ekonomik bir şekilde
rekabetçi hale geliyor. Özellikle kenevir, plastik ve kompozit ürünler de dahil olmak üzere pek çok
petrol türevi ürününün yerini alabilir.
1938’den bu yana diğer tüm endüstrilerin gelişmesine rağmen, kenevir, hasat edilen hammaddeyi
kullanılabilir ve değerli hammaddelere dönüştürecek altyapıyı geliştirme şansı ya da fonu
bulamamıştır. Kenevir lifi için ticari işlem yapmak, bir şekilde, iyi hesap yapılması gereken bir risktir.
Kenevir Sakından Lif Eldesi
Tekstil endüstrisinde cannabis sativa türü kenevirin erkek eşeyli bireyleri lif eldesi için kullanılır.
Bitkinin boğumlu, uzun bir sakı vardır ve gövde kesitinde farklı kategoride lifler mevcuttur. Primer
lifler tekstil kullanımına uygundur ve bu lifler kabuk kısmında bulunur, sürgen dokudan meydana
gelirler. Bitkinin büyüme sürecinde lif sayısı değişmez fakat lifler uzar. Boğumlar arasındaki mesafe lif
uzunluğunu belirler, lif kalınlığı gövdenin altına doğru artar. Kenevir lifleri lif demetlerinden oluşur ve
her bir lif hücresi 20-35 mikrondur. Parlak olan kenevir lifleri sarı – kahverengidir ve lifin enine kesiti
poligonaldir.
Lif üretimi amaçlı kenevir hasadı çiçeklenme dönemi bitmeden hemen önce, genellikle Ağustos
ayında yapılır. Hasat edilen saklar kurutma için serilir. Uzun lif eldesi için bitki gövdelerinin paralel
olmasına dikkat edilir. Saklardaki su içeriği % 15’in altına düştüğünde kurutma tamamlanır.
Takip eden proses Havuzlamadır. Demetler haline getirilmiş kenevir sapları çay veya dere içerisinde
izole edilmiş alanlarda kenevir demetleri tamamen suyun için batacak şekilde yerleştirilerek
uygulanır. Beton havuzlarda bu işlem için kullanılabilir. Bekleme süresi suyun sıcaklığına ve mikro
organizma aktivitesine göre 10 günden 40 güne kadar değişebilir.
Havuzlama işleminden sonraki adım mekanik bir proses olan dış kabuğun çıkarılması işlemidir. Bu
işlemin amacı lif harici kabuk ve odunsu kısımların küçük parçalara dönüştürülerek liflerden
ayrılmasıdır. Saklar önce yivli silindirlerden geçilir ve odunsu kısımlar kırılır daha sonra dönen bıçaklar
yardımıyla yabancı maddeler uzaklaştırılır.
Kenevir Lifinin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri
Doğal selüloz lifi olmasına karşın kenevir lifi pamuktan farklı olarak önemli miktarda selüloz dışı
maddeler içerir. Lif bileşiminde bulunan maddeler lif özelliklerine ve davranışlarına etki edeceği gibi
üretim özelliklerine de etki etmektedir. Bu nedenle lifi oluşturan maddelerin iyi bilinmesi optimum
proses şartlarının seçilebilmesi ve bu liften üretilecek ürünün kullanım özelliklerinin öngörülebilmesi
açısından önemlidir. Kenevir lifleri selülozun yanında hemiselüloz, lignin ve pektin içermektedir.
Kenevir yüksek mukavemet, dayanıklılık ve emicilik sağlayan bir doğal liftir. Aşağıdaki tabloda
görüleceği üzere yıllık lif verimi oldukça yüksektir. İyi elektrostatik özellikler, UV koruma sağlama ve
anti alerjik özellikler bu lifin kullanımıyla tekstil malzemesine kazandırılabilecek diğer özelliklerdir.
Kenevir Lifinin Ekolojik Özellikleri
Pamuk ve keten tekstil endüstrisinde yoğun şekilde kullanılan doğal liflerdir. Bu liflerin üretiminde
yüksek su tüketimi yanında tarım ilacı ve gübre kullanımı yapılmaktadır. Sentetik lifler ise fosil
yakıtlarla ilişkilidirler. Buna karşın kenevir bitkisi gübre ve tarım ilacına ihtiyaç duymadan da
yetiştirilebilmektedir ki bu durum toprak ve çevrenin korunmasını amaçlayan organik tarım üretimi
için kenevir bitkisinin uygunluğunu göz önüne sermektedir. Ek olarak kenevir, ürün rotasyonuna
uygun bir bitkidir ve yabani otları öldürerek sonraki ürün için zengin bir toprak yapısı bırakır.
Özel Kağıtlar
Kağıt için kenevir kullanmak ormanlar üzerindeki baskıyı hafifletir ve yaşam alanlarının ve vahşi
yaşamın korunmasına yardımcı olur. Kenevir lignin içeriği düşüktür; derecesine ve işlemine bağlı
olarak kenevir daha az ağartıcı gerektirebilir. Kenevir lifleri de geri dönüştürülmüş diğer liflere kıyasla
daha uzun ömürlüdür.
Biyodisel
Kenevir, biyodizel ve etanol içeren alternatif ürün üretmek için kullanılabilir. İşlem, hangi besleme
stoğunun kullanıldığına bağlı olarak değişmekle birlikte, tohum veya saman kullanılabilir. Bu uygulama için kenevir tohumu kullanmanın uygulanabilirliği konusunda teknik tartışmalar vardır.
Kenevir tohumu çok değerlidir, bu yüzden maliyet de cazip değildir. Kenevir bir biyokütle şampiyonu
olduğundan, selülozun alternatif yakıtların oluşturulmasında kullanılan şekerlerin bir kaynağı olarak
kullanılması daha büyük bir potansiyele sahiptir. Enerji santralleri ve sanayi için enerji oluşturmak için
kenevir biyokütlesi ile tartışmasız daha büyük bir potansiyele sahiptir.
Diğer Kullanım Alanları
Kenevir, bir çok çeşitli yolla büyütülür ve işlenir. Kenevir endüstrisinin odak noktası endüstriyel lifler
ve kenevir tohumu ürünleridir. Diğer liflerin geniş mevcudiyeti, algılanan üretim maliyetleri ve
kenevirin bugüne kadarki sınırlı alanı nedeniyle, kenevir güçlü teknik faydalara rağmen birçok
potansiyel üründe yaygın olarak kullanılmamaktadır. Bununla birlikte, araştırma, tasarım ve test
döngüleri ilerledikçe ve ticari uygulamalar kanıtlandığında, kenevirin diğer pek çok kullanımından
bazıları da ortaya çıkacaktır.
Bitki yükseklikleri 4,5 m’ye ulaşabiliyor olması ve büyük biyokütle verimi ile kenevir atmosferden
yüksek miktarda karbon toplar. Bu karbon bitkinin liflerinde depolanacaktır. Derin kökü nedeniyle,
kenevir ayrıca toprak tutması bakımından diğer birçok mahsul için de üstün olabilir. Kenevir lifi
dayanıklı, uzun ömürlü ürünlerde işlenirse, yakalanan karbon ürünün ömrü boyunca korunacaktır. Bu
nedenlerden ötürü, kenevir, bir karbon tutucu gibi davranarak iklim değişikliği sorunlarının ele
alınmasında çok önemli olarak ortaya çıkabilir.
Kenevir, ağır metalleri life bağlayarak toprağı temizlemeye yardımcı olurlar. Kenevir toprağa Organik
Madde eklemek için bir pulluk veya yeşil gübre mahsulü olarak da kullanılmıştır. Kenevir sığ köklü bir
sıra mahsulü takip ederse, kenevirin derin kökleri mahsulün dönmesi açısından toprağın
havalanmasına yardımcı olur ve eğer tarlada bırakılırsa, bitkiden alınan yapraklar toprak yapımına ve
toprak ömrünü korumak için organik madde de ekleyebilir.
Kenevir’in İlaç Üretiminde Kullanımı
Esrarın düzenlenmesi hakkındaki küresel tartışma son yıllarda yoğunlaşmıştır ve yetki alanları bitkinin
tıbbi veya terapötik kullanımına izin vermek için yasalarını giderek değiştirmiştir. Çeşitli ülkeler,
hastaların semptomları hafifletmek, ağrıyı azaltmak veya yaşam kalitelerini iyileştirmek için belirli
preparat türlerine erişmelerini sağlayan politikaları yürürlüğe koymuştur. Bununla birlikte, tüm bu
deneyimler ilerleme olarak kabul edilebilse de, tüm düzenleyici rejimler eşit değildir ve tüm reformlar
aynı etkiye sahip olmayacaktır.
Bir ilacın geliştirilmesinde Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada en gelişmiş ülkeler olabilir. Amerika
Birleşik Devletleri’nde 29 eyalette şu anda tıbbi esrar kullanımının yanı sıra tıbbi yetiştirme, üretim,
işleme, satış ve vergilendirme esrar ve türevleri için bulunmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri bu
nedenle iyi bir karma süreç örneğidir.
Kanada’da, Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş yaklaşık 44 lisanslı üretici vardır ve bunun
yanısıra 76 tane sahip olma potansiyeli olan üretici vardır. Ayrıca tüketme lisanslı binlerce Kanadalı
vardır. Tıbbi esrarı kendi kendini yetiştirme yetkisi altı bitkiyi geçmediği sürece izin verilir ve kullanım
haklı olabilir.
Bu arada Hollanda, 2000 yılında esrarın tıbbi kullanımını yasallaştırdı ve tüm tıbbi esrar üretimi ve
dağıtımının tekeli olan Bedrocan Medical Esrar’ın liderliğindeki güçlü bir farmakolojik sanayi
oluşturarak Tıbbi Esrar Bürosu’nu (BMC) kurdu. BMC’den geçen bütün esrarlar, iç talebi geliştiren ve
standart hale getiren ve farklı THC ve CBD yüzdeleriyle hazırlanır. İhraç edilen beş tür ilaç kenevir
çiçeğinden Bedrocan tarafından üretildi. Tıbbi esrar, ülke çapında üretilir ve Tıbbi Esrar Dairesi
tarafından kontrol edilir.
CBD üretimi çok kazançlı bir yatırım önerisidir: Bazı Amerikan ve Kanada tahminlerine göre,% 1 -% 3
CBD içeren kayıtlı kültür bitkileri teorik olarak hektar başına yaklaşık 37.500 ABD doları getirebilir.
Avrupa’nın <%2 THC kısıtlamaları Avrupa’daki yasal türlerden daha fazla CBD elde edilmesini
güçleştirmektedir.
Cannabis Sativa, bitki türlerinin botanik adıdır. Cannabis Sativa bitkisinin çok sayıda türü vardır.
Yaygın türlerden biri olan kenevir yağını ürettiğimiz endüstriyel kenevirdir, diğeri ise Marihuana’dır.
Bunlar farklı bitkilerdir, ancak her ikisi de aynı bitki ailesinden gelir. Endüstriyel Kenevir doğal olarak
daha yüksek seviyelerde (CBD) ve düşük seviyelerde tetrahidrokanabinol (THC) üretir. Endüstriyel
Kenevir Çiftliği Yasası uyarınca ABD’de yetiştiriciliği için yasallaştırılmıştır. Esrar bitkileri tam tersi
yüksek THC ve düşük CBD seviyeleri üretmektedir. Marihuana’nın yasal statüsü eyaletten eyalete
büyük çeşitlilik gösterir.
Kenevir Yağı en çok Cannabis Sativa (Endüstriyel Kenevir) bitki tohumlarından elde edilir. Kenevir Yağı
üretiminde THC ve CBD seviyeleri test edilir, ancak kannabinoidlerin hiçbirini içermez. Kenevir Yağı en
çok omega yağları, vitaminler ve diğer besin maddeleri nedeniyle bir süper gıda olarak adlandırılır.
Ayrıca doğal olarak oluşan besin maddeleri nedeniyle ağrı ve strese de yardımcı olabilir. Kenevir Yağı
ayrıca omega yağları ve vitaminlerin tümü sayesinde saç ve cilt için mükemmeldir.
CBD Yağı, çoğu zaman kenevir özü olarak adlandırılır. Kenevir özü, doğal olarak oluşan terpenler,
flavonoidler, kannabinoidler ve kenevir bitkisinden elde edilen diğer faydalı bitkileri içeren bir
özütdür. Bu CO2 ekstresi Kenevir yağı veya CBD Yağı, zararlı solvent içermez ve mevcut en saf kenevir
yağı ekstresi veya CBD Yağı formunu veren yumuşak, düşük sıcaklıkta, alkolsüz bir ekstraksiyon işlemi
ile elde edilir.
Kenevir Tohumu Yemi
Kenevir, mükemmel bir Omega – 3 ve 6 besin kaynağı ve amino asittir. Bu besinlerin varlığı, kalp
fonksiyonu, insülin dengesi, cilt ve eklem sağlığı gibi genel koşulları düzenlemeye yardımcı olur.
Omega – 3 ve 6 ve amino asitler vücut tarafından üretilmez, bu yüzden dışardan alınmaları gerekir.
Kenevir tohumu yağı, protein tozu veya kabuklu veya kabuksuz tohum olarak işlenir ve bu
besinlerden mükemmel bir kaynak olarak günlük diyette kullanılabilir.
Günümüzde, mükemmel bir besin kaynağı olan birçok farklı sağlıklı kenevir ürünü bulunmaktadır.
Bunlar arasında laktoz içermeyen süt, salata sosları, protein tozları ve besin çubukları sayılabilir.
Kenevir, hayvanlar için sağlıklı bir bitkisel proteindir, genel sağlığa ve zindeliğe katkıda bulunur ve
deriye zengin bir parlaklık verir. Kediler, köpekler, inekler ve atlar ek olarak kenevirle beslenebilir.
Kenevir tohumu aynı zamanda kuşlar için mükemmel bir yemdir. Tavuklardan ötücü kuşlara, yarış
güvercinlerine kadar kullanılabilir.
Kenevir yiyecekleri, market ve doğal yiyecek dükkânlarının raflarında yayılmaktadır. Mevcut kenevir
gıda ürünleri şu anda salata sosu, beslenme çubukları, ekmek, kurabiye, mısır cipsi, makarna ve
dondurmada bulunabilmektedir. Bu ürünler sadece “kenevir poşeti” için satılmaz; üreticiler kenevir
gıdalarını istisnai besleyici yararları için teşvik ederler. Kenevir kompozisyonunun incelenmesi bu
yararların açıklanmasına yardımcı olacaktır.
Diğer yağlı tohumlar gibi, kenevir somunu; yani, kabuklu tohum, esas olarak yağ (tipik olarak % 45),
protein (% 35) ve diyet lifi ve diğer karbonhidratlardan (% 10, ağırlıklı olarak kabuğun kalıntılarından
kaynaklanan) oluşur.
Ek olarak, kenevir tohumu, E Vitamini kompleksi tokoferolleri ve tocotrienollerini, hytosterollerini ve
iz minerallerini içeren vitaminleri içerir. Genel olarak, kenevirin diğer tohumlara göre temel besinsel
üstünlüğü yağının bileşiminde yatar; yani, yağ asidi profili ve tüm esansiyel amino asitlerin tümünü
besleyici olarak önemli miktarlarda ve arzu edilen bir oranda içerir.
Klinik çalışmalarda, bu yararlara sıklıkla Omega – 3 zengin balık ve kenevir tohumu yağı takviyeleri
kullanılarak ulaşılmaktadır. Daha bütünsel bir yaklaşım olarak, genel diyetsel yağ alımımızı daha iyi bir
Omega – 6/3 oranı ile sağlayabiliyor. Diyetinizin geri kalan kısmındaki Omega – 3 eksikliklerini kısmen
telafi ediyor. Yemeklerimizin çoğunda (150o C’ye kadar) kullanılabilen başka hiçbir bitkisel yağ, arzu
edilen bir Omega – 6/3 oranında bu kadar yüksek seviyelerde sunamamaktadır.
Keneviri, ister yemek, ister sabun, saç bakımı veya kozmetik bir üründe kullanın, vücut için faydalı
olduğu bilinmektedir. Kenevir yağı kullanılarak, doğal kozmetikler ve vücut bakım ürünleri yaygın
olarak sunulan ürünlerdir. Sağlıklı kenevir vücut ürünlerinin gamı şampuanlar, saç kremi, el ve vücut
losyonları, banyo ve masaj yağı, nemlendirici krem ve dudak balsamını içerir.
Kenevir tohumu yağı, hem esansiyel yağ asitleri (Omega – 3 ve Omega – 6) hem de GLA (gamma
linolenik asit) dahil olmak üzere dünyanın en zengin çoklu doymamış yağ kaynaklarından biri
olduğundan, mükemmel bir doğal yumuşatıcı ve nemlendiricidir. Kenevir tohumu yağı içeren vücut
bakım ürünleri, cildi yatıştırıp kuru veya hasar görmüş cildi yatıştırarak cildin rahatsızlığını azaltabilir.
Ayrıca cildin nemi korumasında yardımcı olur.
Düzenli kullanımda, kenevir tohumu yağı içeren vücut bakım ürünleri, cildin yaşlanma etkilerini
yavaşlatmaya yardımcı olur ve cildi pürüzsüz, yumuşak ve nemli yapar.
Kenevir sabunu, yurt dışı pazarlarda, çiftçilerin pazarlarında doğrudan satış yapan uluslararası
zincirlerden, yazlık sabun üreticilerine kadar birçok farklı şirket tarafından üretilmektedir. Tüketici için
mükemmel çeşitlilik ve bazı çok güzel seçenekler sunmaktadır. Kenevir sabunları, çok ilginç ve zevkli
tarifler içeren çubuk ve sıvı formlarda mevcuttur.
Kenevir tohumu yağı, güçlü sağlıklı saçlar için gerekli temel besin maddelerin dengesini sağlar. Saç
bakım ürünlerinde, saç derisine parlaklık ve yönetilebilirlik kazandırır.
Kenevir dudak balsamı, kuru ve çatlamış dudakları yumuşatmak ve nemlendirmek için çok popüler bir
seçimdir. Dünya çapında sporcular, kaynak işçileri v.b. tarafından kullanılmaktadır.
Kenevirin Karbon Pil Malzemesi Olarak Kullanımı
Gelişen yarı iletken endüstrisi Çin’in mikroçip endüstrisi üzerindeki hegemonyasının anahtarı olabilir.
Yarı iletkenler geleneksel olarak silikon kullanılarak yapılır. Ancak grafen yarı iletkenler, bir gün bin kat
daha hızlı, önemli ölçüde daha az güç tüketen ve bilgisayar transistörlerinde kullanılan silikon yarı
iletkenlerden daha küçük olan bilgisayarlara yol açabilir. Uygulamada, grafenin azalan arzı ve maliyetli
üretim sorunları devam edecektir. Bunları bir araya getirmek için Mitlin’in araştırması, yeni nesil yarı
iletken oluşturmada kenevir potansiyeline olan ilgiyi artırdı.
Kenevir türevli karbon nano materyali, yüksek güçlü lityum-iyon pillerde daha hızlı şarj edilmesini
sağlamak için grafit yerine kullanımı başarıldı. 10 dakikadan daha kısa sürede güvenli bir şekilde şarj
olabiliyor. Patenti alınan buluş için Clarkson Üniversitesi’nin Petrol ve Gaz Sistemleri GE Başkanı,
David Mitlin ve Enermat Technologies CEO’su David Hessler, Mitlin tarafından icat edilen enerji
depolama teknolojisini ticarileştirme konusundaki ortaklığını sürdürmek için Ulusal Bilim Vakfı
aracılığıyla 225.000 $ tutarında hibe finansmanı sağladılar. Küçük İşletmeler Teknoloji Transferi (STTR)
program ödülünün bir sonucu olarak, Mitlin’in laboratuarı 127.000 $ alırken, Enermat 98.000 $ hibe
fonundan faydalanacak.
Kenevir Tohumu
Yeni bir ürün olarak, kenevir pazarları sürekli gelişme halindedir. Herhangi bir yeni ürünün pazarının
gelişmesi 15-50 yıl alabileceğini varsaymak gerekir. Şu anda, ana kenevir pazarları kenevir tohumu
içindir. Kenevir tohumu, yüksek protein ve mükemmel esansiyel yağ asit profili nedeniyle ticari olarak
ilgi çekmektedir. Kenevir tohumu, yağ üretimine, un / tozda veya bitmiş gıdalarda olsun, sağlık
gıdalarına ve nutrasötik sektörlere de girebilir. Kenevir yağı için kozmetik ve vücut bakım ürünlerinde
de büyüyen bir pazar vardır.
Düşük ücretli bir kuş tohumu pazarı mevcuttur. Ancak denizaşırı kaynaklarda ve kenevir tohumu
alternatifleri arasında belirgin bir rekabet vardır. Evcil hayvan / veteriner pazarları için potansiyel çok
umut vericidir. Aynı zamanda, yem sığırları, kümes hayvanları ve balıklar için potansiyel
bulunmaktadır.
Kenevir bilinci artıyor, çünkü kenevir birçok kaliteli üründe kullanılıyor ve insanların, çiftliklerin ve
toplulukların sağlığına katkıda bulunuyor. Kenevir (tohum) piyasaları Sağlık gıdaları, İşlevsel Gıdalar ve
Nutrasötikler; Malzemeler; Doğal Vücut Bakımı ve Kozmetik, Kuş Yemi ve Evcil Hayvan / Veteriner
sektörlerindedir.
Colorado Tarım Departmanı (CDA), altı endüstriyel kenevir tohumu çeşidinin 2018 eyaletinde yapılan
THC onaylama ve gözlem çalışmasını geçtiğini ve şu anda “CDA Onaylı Sertifikalı Tohum Üretimi için
Colorado Tohum Yetiştiricileri Birliği’nin üyeleri tarafından yetiştirilmeye uygun olduğunu açıkladı.”
Kenevir lifi kullanımlarına büyük ilgi vardır. Bununla birlikte, lif üretim fırsatları, çok sınırlı olan işleme
yetenekleriyle yakından ilişkilidir. Gelişmekte olan ilginç pazarlar; tekstil, kompozitler, inşaat
malzemeleri, hayvan yatakları, kağıt hamuru ve kağıt ürünleridir.
Odun ve sentetik lif alternatiflerinin yanı sıra, petrol ürünlerinin yüksek maliyetlerinin artması, çeşitli
endüstrilerde ve uygulamalarda kenevirin gelecekteki potansiyeline işaret etmektedir. Her bir bitki, yaklaşık % 30 bast lifinden,% 60 hurddan ve% 10 samandan oluşur. Lif üretimi benzersiz zorluklar ve
süreçler içerir.
Kaliteli kabuk soyma işlemi zorlu bir süreçtir ve bu geleneksel mekanik işlemin maliyetini azaltmak
için makine ve diğer yöntemler konusunda araştırmalar devam etmektedir. Buhar patlaması,
deterjanlar, kuvvet yöntemleri ve ultrason, kabuk soyma için diğer olası yöntemlerdir. Fiber
ayrılmasının kalitesi, hangi pazarlara girilebileceğini belirler. Kabuk soyma hatlarının temel üreticileri
Avrupa’da bulunmaktadır.
Tüm lifler eşit yaratılmamıştır. Son kullanıcılar, kullanılabilir olması için belirli parametreleri
karşılayacak liflere ihtiyaç duyar. Örnekler arasında lif uzunluğu, temizlik ve modül sayılabilir. Hali
hazırda tekdüze sektör standartları yoktur, bu nedenle pratikte işlemci ve son kullanıcı arasında lif
standartları geliştirilmiştir.
Kenevir balyaları hacimlidir. Büyüklüklerinin bir sonucu olarak, tarladan işleyiciye taşıma mesafesi
ekonomi ile sınırlıdır ve ekonomik olarak, tarladan ve fabrikadan sınırlı bir mesafeye taşınabilir.
Lifin toplanması, taşınması ve depolanması, lif kalitesini ve tesisteki nihai verimi büyük ölçüde
etkileyebilir.
Daha önce de belirtildiği gibi, kenevir, çok farklı uygulamalarda kullanılan iki tür lif, bast ve çekirdeğe
sahiptir. Genel olarak konuşursak, iç, ahşap benzeri iç lifler, yatak ve kenevir betonu gibi “düşük uç”
kullanımlarına giderken dıştaki dış lifler daha zorlu, daha iyi ödeme yapan ve zorlu teknik pazarlara
gider. Kenevir endüstrisi lif gelişiminin ekonomik bir analizi, her iki tip lifin de paralel olarak üretilip
satılması gerektiğidir – bu nedenle düşük uç pazarların büyümesi, yüksek uç pazarların gelişmesine
ayak uydurmalıdır.
Mevcut üretim seviyelerinde, kenevir lifi, biyoyakıt ve sunta gibi belirli ürünler oluşturmak için saman
veya odun gibi diğer atık liflerle ekonomik olarak rekabet edemez. Aksine, kenevirin değeri, ilk olarak,
modern üretimdeki fiberglasın değiştirilmesi gibi, spesifik lif kalitesi gerektiren teknik ürünlerde
tanınacaktır.
En iyi lif kalitesi, özel lif olarak üretilmiş ve tohum üretilmesine izin verilmeyen kenevirden gelir. Hem
lif hem de aynı üründen elde edilen tahıl içeren çift kullanımlı kenevir bitkileri, kenevir yağlı tohum /
tahıl üreticileri için çekici bir senaryo olabilir, ancak daha yüksek uçtaki lif pazarlarının bunlara kapalı
olabileceği kabul edilmelidir.
Kenevir lifi değerlemesi, kaliteye bağlı olarak 50 ile 500 $ arasında değişebilir.
Modern kenevir endüstrisinin zorluklarından biri, yasaklama nedeniyle kenevirin, hasat edilen
hammaddeyi kullanılabilir hammaddeye dönüştürecek altyapıyı geliştirmek için gereken zamandan
yoksun bırakılmış olmasıdır.
Kenevirin büyümesi kolay bir üne sahip olmasına rağmen, uzun boylu hasat, yüksek lif veren çeşitler
bazı operatörler için zorluklar barındırmaktadır. Lifi işlemek için endüstriyel altyapı henüz
kurulmaktadır. Ancak, tohumun işlenmesi için tesisler mevcuttur. Lif keneviri büyük bir potansiyele
sahipken, bugüne kadar kenevir üretimi zorunlu olarak tohum tarafında düzenlenmiştir.
Tür Seçimi
Üreticilerin aralarından seçim yapabileceği bir dizi endüstriyel kenevir çeşidi vardır. Çeşitleri ayıran
özelliklerden bazıları yükseklik, olgunlaşma süresi, tohum büyüklüğü, yağ içeriği, yağ bileşimi ve lif
içeriğidir. Hedef hangi özelliklerin daha uygun olduğunu ve hangi çeşitliliğin bu son kullanım için en iyi
potansiyele sahip olduğunu belirlemektir. Elyaf pazarına yönelik çeşitler, % 15 ila % 25 tortu lifleri
içerebilirken, tahıl gıda pazarı için çeşitler arzu edilen yağ profillerine ve içeriğine sahip olacaktır.
Piyasalar gelişmeye devam ettikçe ve değişken tanımlamalar arttıkça, belirli bir son kullanım
sözleşmesi, pazarın gereksinimlerini karşılamak için hangi çeşitlerin büyüyeceğini belirleyebilir.
Kenevir, tohumdan yetişen yıllık bir bitkidir. Bir dizi toprakta yetişir, ancak yüksek mısır verimi üreten
topraklarda en iyi şekilde büyüme eğilimindedir. Toprağın iyi drene olması, azot bakımından zengin
ve asidik olmaması gerekir. Kötü toprak drenajı, tuzluluk ve aşırı ıslak gelişme koşullarına karşı
toleranssızdır. Doymuş topraklar, özellikle mevsimde erken dönemde bodurlaşmaya, sararmaya ve
ölümlere neden olur. Kenevir ılıman bir iklim, nemli bir atmosfer ve yılda en az 64-76 cm yağış tercih
eder. Tohum ekilmeden önce toprak sıcaklıkları en az 5.5-7.7 ° C olmalıdır.
Ağustos ortalarında, bitkiler polen dökmeye başladığında mahsul yüksek kaliteli lifi toplamaya
hazırdır. Tohum için hasat dört ila altı hafta sonra gerçekleşir.
Kenevirin dişi ve erkek bitkilerinin olgunlaşma zamanlarının farklılık göstermesi hasatta zorluklara
sebep olur. Erkek kenevir çiçeklenmeden kısa bir süre sonra yaklaşık ekinden 100-110 gün içinde
hasat olgunluğuna ulaşırlar. Bu devrede saplar en yüksek lif kalitesine sahiptir. Dişi kenevirlerin
tohum olgunlaştırmaları ise erkek bitkilerin olgunlaşmasından 4-5 hafta daha geç olur.
Erken hasat dayanıksız lif içeren düşük lif verimine neden olurken, geç hasatta da biçilen sapların
havuzlanması güçleşir, hatta saplarda selüloz yerine lignin birikimi nedeniyle olgunlaşma sonucunda
hiç lif elde etmemekle de karşılaşılabilir. Ağustos sonu Eylül ayı içerisine isabet eden hasatta erkek ve
dişi kenevirleri olgunlaşma devrelerine göre ayrı ayrı hasat etmek uygundur.
Lif kenevirinde bağımsız diş sıralarına ve doğrayıcıya sahip özel bir makine kullanılır. Tekstil için
kenevir toplamak için özel bir kesme ekipmanı gereklidir. Biçerdöverler, makine parçalarının bast lifi
ile dolaştırılmasını önlemek için modifiye edilmiş parçalar kullanılır.
Mahsul kesildikten sonra, sapları, havaya bağlı olarak – lifleri gevşetmek için tarlada dört ila altı hafta
boyunca (pektinin çıkarılması için) bekletilir. Saplar özel bir makine kullanılarak döndürülür ve daha
sonra mevcut saman hasat ekipmanı ile balyalanır. Balyalar, kulübeler, ahırlar veya diğer kapalı
ambarlar dahil kuru yerlerde depolanır. Kenevir saplarının nem içeriği % 15’i geçmemelidir. Lif için
ekildiğinde verim, dönüm başına 1.8-5.4 ton kuru sap, ya da Kanada’da dönüm başına 2.7-4.5 ton
balya kenevir sapı arasında değişir.
Kenevirden lif elde etmek için havuzlama işlemi uygulanır. Demetler haline getirilmiş kenevir sapları
çay veya dere içerisinde izole edilmiş alanlarda kenevir demetleri tamamen suyun için batacak şekilde
yerleştirilerek uygulanır. Beton havuzlarda bu işlem için kullanılabilir. Bekleme süresi suyun
sıcaklığına ve mikro organizma aktivitesine göre 10 günden 40 güne kadar değişebilir.
Havuzlama işleminden sonra yıkanan ve temizlenen kenevir lifleri saplarından soyularak alınır.
Genellikle 50 kg yeşil taze kenevir sapından havuzlama sonunda 15-25 kg kurutulmuş kenevir sapı,
bundan da 3 kg uzun lif, 5-6 kg kısa lif elde edilir. (ULAŞ, 2019) Ülkemizde dejara lif verimi ortalam
150 kg, tohum verimi de 80-100 kg kadardır.
Kenevir tohumu saklamadan önce uygun şekilde temizlenmeli ve kurutulmalıdır. Oksijen, ışık ve
ısıdan korunma, kabul edilebilir bir raf ömrüne sahip lezzetli bir yağ üretmek için kritik öneme
sahiptir. Solvent ekstraksiyon yöntemleri ayrıca daha yüksek verim elde ettikleri için yağı çıkarmak
için de kullanılabilirler. Bu tür yöntemler çözücü olarak heksan, sıvı karbon dioksit veya etanol
kullanır. Kozmetik üreticileri için arıtma ve koku giderme adımları gerekebilir.
Odunsu çekirdeği kabuklu liflerden ayırmak için bir dizi silindir (kırıcı) veya bir öğütücü kullanılır. Teyp
lifi daha sonra temizlenir ve istenen çekirdek muhtevasına ve inceliğine taraklanır, ardından bazen
ebat ve balyalama kesilir. Temizleme ve taraklama işleminden sonra ikincil adımlar sıklıkla gerekir.
Bunlar arasında dokunmamış mat ve örtülerin üretimi için paspaslar, kağıt hamuru (kağıt yapımı için
lif üretmek için lif demetlerinin kimyasal ve fiziksel yöntemlerle parçalanması) ve lif patlaması,
dokunabilir bir lif üretmek için doğal bağlayıcıların kimyasal olarak uzaklaştırılması olan buhar
patlaması bulunmaktadır. Lif keneviri için komple işleme hatları 1.8-7.2 ton / saat arasında değişen
çıktılara sahiptir.
Lif üretim tesisleri için ana girdi havuzlama işlemi tamamlanmış kenevir balyalarıdır. Kenevirden elde
edilecek olan lif verimini en yüksek seviyeye çıkarmak için bir dizi makine kullanılması ve atıkların
tekrar işlemden geçirilmesi gerekmektedir. Şekil 7’de iyi dizayn edilmiş bir lif üretim tesisinin üretim
akış diyagramı görülmektedir.
Bast lifi genellikle su ve kimyasallarla sindirici denilen küresel bir tanka konulan kağıtta kullanılır. Bu
karışım yüksek sıcaklıkta ısıtılır ve tüm lifler birbirinden ayrılana kadar basınç uygulanır. Fazla suyla
yıkamak kimyasalları ve ekstrakte edilmiş bağlayıcı bileşenleri (pektin) uzaklaştırır. Temiz lifler daha
sonra yatay bir eksen etrafında dönen bir tekerleğe sahip büyük bir küvetten oluşan bir Hollander
çırpıcı adı verilen bir makineye beslenir. 12 saate kadar süren bu çırpma aşaması, lifleri istenen
uzunlukta keser ve uygun yapıştırma için istenen yüzey pürüzlülüğünü üretir. Ağartma kimyasalları
bazen bu aşamada veya tankları liflerle ayırmak için eklenir. Ağartılmış kağıt hamuru daha sonra kağıt
makinesine pompalanır.
Kenevir lifleri çekme dayanımı, incelik (lif çapı) için test edilir ve renk kaydedilir. Nem içeriği, büyüme
ve üretim sürecinin her aşamasında kaydedilir. Tesisin THC içeriği, seviyenin % 0,3 işaretini
aşmadığından emin olmak için bitişik olarak test edilir.
Kullanılmayan hasat kenevir genellikle kağıt, at yatağı veya inşaat malzemeleri yapmak için kullanılır.
Çoğu kenevir üreticisi tozu, ardından balyalamayı ve paketleme işlemini yaparak çekirdek lifi geri
dönüştürür. Toz, yakıt için kullanılan topaklara sıkıştırılabilir. Kir ve küçük çekirdek yongaları aynı
zamanda, yüksek besin içeren toprak katkı maddesi olarak kullanılır.
Yasal olduğu durumlarda, kenevir endüstrisi yıllık % 20 büyüme oranında büyüyor. Örneğin, kenevir
unu, özellikle tatlı su balıkları ve karides olmak üzere yetiştiricilik çiftlikleri için bir besin maddesi
olarak kullanılabileceğini göstermiştir. Yapı endüstrisi için kompozit malzemeler de araştırılmaktadır.
Kenevir tohumu besin değeri yüksek olduğundan kenevirin bir gıda kaynağı olarak kullanılması en
büyük uygulama olabilir. Tohum esansiyel yağ asitleri, protein, kalsiyum, demir, çinko ve B, C ve E
vitaminleri içerir. Kenevir tohumu yağı veya unu yapabilir ve çam fıstığı veya ayçiçeği tohumlarına
benzer bir tada sahip olduğu için bütün olarak yenilebilir.
Endüstriyel kenevir kendi başına karlı olabilse de, çiftçilerin, özellikle sıradaki mahsuller için şu anda
uygun fiyatlar ışığında, daha karlı olabilecek alternatifleri göz önünde bulundurmaları gerekir.
Endüstriyel kenevir için risk birçok yönlü olabiliyor. Dalgalanan verimden kaynaklanan üretim riski
bilinmemektedir. Lif ve tohum için fiyat oynaklığı önemli olabilir. Bu durumda politika riski özellikle
yasal koşulların değişme olasılığı nedeniyle belirsizdir. Kenevirin, rotasyondaki diğer mahsullerin
verimine ve bunun yanı sıra kaynaklar için rekabete etkisi önemlidir. Örneğin, harcanan tarla süresi,
sermaye kullanımı ve kenevir üretimi ile ilgili nakit akışı, rotasyondaki diğer olası mahsullere kıyasla
nasıl rekabet edebilir.
Kenevir sadece lif için toplandığında, genellikle erkek bitkiler tozlaşmaya başladığında hasat edilir.
Sonuç olarak hem erkek hem de dişi bitkileri toplarlar. Hem tohum hem de lif için hasat edildiğinde
erkek bitki büyük ölçüde ortadan kaybolur. Bu nedenle, sadece lif için verim hacmin iki katına yakın
olacak ve çok daha yüksek kalitede olacaktır.
Net üretim, yağlı tohum üretimi için lif üretimine kıyasla çok daha iyidir. Yalnızca lif üretiminin,
değerlendirilen senaryoların hemen hepsinde negatif getiri göstermesi beklenmektedir. Yalnızca
tohum sistemi, değerlendirilen tüm senaryolarda çift lif tohum sistemine göre daha iyi geri dönüşlere
sahipti. Tek tohumluk avantajı, temel olarak 1) yağlı tohumlara kıyasla lifli P ve K (gübre uygulama oranları) için oldukça yüksek temizleme oranları ve 2) tohum üretimine kıyasla lif üretimi için daha
yüksek makine maliyetleridir.
Ele alınması gereken bazı sonuçlar ve düşünceler;
mahsullere kıyasla karlı görünmüyor. Verimli ve etkili lif işleme tekniklerine henüz geliştirilememiştir.
Kanada Alberta’da yetişen endüstriyel kenevir tohumu için 2015 üretim maliyeti çalışmasının bir
özetini aşağıda sunulmuştur. Toplamda, üretim maliyetlerini toplamak için 10 üretici araştırılmış. Elde
edilen ham veriler analiz edilmiş ve ön sonuçlar anket katılımcılarına incelemeleri ve yorumları için
gönderilmiştir ve yetiştiricilerden yeniden doğrulamaları istenmiştir.
Soğuk Presleme
Kenevir bitkisinin tohumlarından elde edilir. Soğuk presleme, kenevir tohumu yağı elde etmek için iyi
bir tekniktir, fakat CBD yağı için değildir. Çünkü CBD bitkinin yaprakları ve saplarından elde
edildiğinden bu yöntem CBD yağ üretimi için yararlı değildir.
Tohumun yağ tesisine gelmeden önce yapılan ilk şey, tohumun % 99,99 oranında temizlenmiş
olmasıdır. Bu, tüm olası yaprak maddelerinin yanı sıra diğer ürünlerdeki kir ve kirlenmeyi gidermek
için yapılır. Tohumun kendisinin THC içermediğinden emin olunmalıdır.
Daha sonra tohum, bir dizi soğuk expeller baskı kafasına boşalan haznelere yüklenir. Bu başlıklar,
tohumu uzun parçalara sıkıştırarak kenevir keki dediğimiz ve tirbuşon tipi bir işlemle yağı ayırarak
yağı çıkarır. Bu belli bir miktar sürtünme oluşturur ve sürtünme ile birlikte ısı meydana gelir. Soğuk bir baskı sırasında kafayı en aza indirmenin ne kadar önemli olduğunu biliyoruz ve kullanılan işlem tam
da bunu yapıyor. Yağ tohumunun preslenmesi sırasında ortaya çıkan en yüksek sıcaklık, baskı
kafasında 40o C’dir ve yağ, bu basınçlara sadece birkaç saniye süreyle, presleme silindirindeki yağ
boşaltma deliklerinden atıldığı için hızlı bir şekilde soğumadan önce maruz bırakılır. Zaten bu
noktadan itibaren yağ 32o C’ye veya daha da düşük sıcaklıklara soğumaya başlar.
Yağ, tutma haznesine girdiğinde, 20o C’nin altına daha da soğumuş olur. Taze kenevir tohumu yağı
daha sonra paslanmaz çelik soğuk filtre işlemine gönderilir. Bu filtre, askıdaki katı maddeleri yağdan
uzaklaştırır ve en yüksek kalitede, temiz, gıda sınıfı bir kenevir tohumu yağı üretir. Yağ daha sonra
paslanmaz çelik depolama rezervuarına boşaltılır.
Tüm presleme işlemi sırasında, yeniden gönderilebilecek oksijeni çıkarmak ve yerinden çıkarmak için
yağ azot gazı ile yıkanır. Azot gazı ayrıca askıya alınmış oksijen moleküllerini yağdan daha fazla
uzaklaştırmak için paslanmaz çelik depolama rezervuarında kullanılır. Yağ, daha sonra, oksijensiz bir
ortamı korumak için azot gazı kullanarak şişelere, sürahilere, kovalara ve tamburlara eklendiği
ambalajlama için gerekli olana kadar paslanmaz çelik haznede depolanır.
Soğuk presleme, Amerikan Yağ Kimyacıları Birliği tarafından bitkisel tohumdan 50o C’nin altındaki
sıcaklıklarda yağ çıkarmak işlemi olarak tanımlandığı için, kenevir yağını üretmek için kullanılan işlem
bu standartları aşmadığı sürece soğuk preslenmiş olarak kabul edilebilir.
Kenevir tohumu tipik olarak ağırlıkça % 30 ila% 35 yağ içerir, ancak bazı çeşitleri % 50’ye kadar yağ
içerir. Kenevir tohumu yağı esansiyel yağ asidi (EFA) içeriğinde aşırı derecede yüksektir. Kenevir
tohumu içerisindeki yağ içeriği, kuraklık ve üretim süresinde düşük yağış seviyelerinden dolayı üretim
kayıplarında hafif bir düşüş kaydedebilir. En büyük kayıplar Diana monoecious çeşidinde (% 26.54-
20.82), ardından Zenit çeşitlerinde (% 27.37-22.97), Armanca (% 29.27-25.32), Silvana (% 28.89-
25.04) ve Denise’de (% 26.96-25.30) bulunmuştur.
CBD yağı elde etmek için yüksek basınçta CO2 ekstraksiyonu, diğer yöntemlere göre daha pahalı
ancak toksik olmayan oldukça etkili bir yöntemdir. Güvenli çözücüler kullanımı sonucu son derece
güçlü ve saf THC/CBD çıkarımı sağlanabilir.
Daha gelişmiş pazarlarda, perakende satışların% 70’e varan bir kısmı, bir tür özüt türetilmiş üründen
gelmektedir. Ekstraksiyon laboratuarı kurmak isteyen girişimlerinin büyük çoğunluğu, bir mülkün
kiralanmasının maliyetini de içeren 400.000 – 800.000 $ bütçe aralığında bir maliyete katlanmak
zorundadır. 200 m2’lik bir ekstraksiyon laboratuvarı için maliyetler aşağıdaki gibidir.
Toplam Ekipman ve Eğitim: 334.000 USD
İnşaat Maliyeti: 200.000 USD
Günlük İşlenen Hammadde: 20 kg
Mamül Satış Fiyatı 20 USD
Esrar yasağı ilk olarak uluslararası gündemde 1912 Uluslararası Afyon Sözleşmesinin ekinde yer aldı.
İtalya – ABD’nin desteğiyle – “Cannabis indico” kullanımı konusundaki kaygısının kaydedileceğini ve
daha sonra 1925 Cenevre Sözleşmesine dahil edileceğini garanti etti. Bununla birlikte, 1961 Narkotik
Uyuşturucular Hakkında Tek Sözleşme’nin onayına kadar esrarın uluslararası olarak yasaklanması ve
anlaşmanın I Çizelgesi’nde sınıflandırılması mümkün değildi. Eroini de içeren bu program,
“bağımlılık” potansiyeli olan ve / veya diğer ilaçlar için “öncü” olarak kullanılan “çok bağımlılık” olarak
kabul edilen maddeler üzerinde özellikle sıkı kontroller oluşturuyor. Ayrıca, bitkiye sınırlı veya var
olmayan bir terapötik değeri tanıyan 1961 Sözleşmesinin IV. Çizelgesine esrar da eklendi. Bu Çizelge
uyarınca, tıbbi ve bilimsel amaçlar için esrar düzenlemesi, Tek Sözleşmenin 23 ila 28’inci maddelerinin
kurallarına uyduğu sürece, anlaşma yükümlülüklerini ihlal etmemektedir.