Fakülte ve yüksekokul gibi üst düzey eğitim kurumlarında görev yapan akademisyenlerin sahip oldukları unvanlar yetkinliklerine ve yaptıkları işin niteliklerine göre değişiklik gösteriyor. Bu değişiklikler hiyerarşik düzenin gerektiğince kurulmasına yardımcı olmakta ve eğitim faaliyetlerinin daha etkili bir şekilde sürdürülmesine katkıda bulunmakta. Üniversitelerde eğitim ve öğretimle görevli personellerin hiyerarşik düzeninde araştırma görevlileri en alt sırada yer almaktadır. Ancak araştırma görevlilerinin aldıkları eğitimin seviyeleri ve yetkinlik düzeyleri arttıkça hiyerarşik düzende bir üst basamağa çıkma şansları artmaktadır. Buna bağlı olarak, akademisyen olup hem bilime hem de eğitim öğretime katkıda bulunmak isteyenlerin ilk atması gereken adım araştırma görevlisi olmaktır.
Araştırma görevlisi olabilmek için yerine getirilmesi gereken pek çok koşul ve tamamlanması gereken yetkinlik sınavları bulunmaktadır.
Türkiye’de araştırma görevlisi olabilmek için resmi olarak karşılanması gereken bazı kriterler bulunmaktadır. Bu kriterlerin başında “Yeterli eğitim seviyesine sahip olmak” gelmektedir. Üniversitede araştırma görevlisi olarak işe başlamak isteyen bir kişinin lise eğitiminin yanı sıra üniversite eğitimini de tamamlamış olması gerekmektedir. En az lisans derecesine sahip olması gereken adayların başvuracakları üniversitenin eğitim kriterlerini de analiz etmeleri gerekmektedir. Bazı devlet ve vakıf üniversitelerinde araştırma görevlisi alımı yapılırken yüksek lisans ya da doktora derecesi de aranabilmektedir. Talep edilen eğitim seviyesi derecesine göre araştırma görevlilerinin yetki alanı değişkenlik göstermektedir.
Araştırma görevlisi olmak için üniversitelere başvuracak olan adayların 35 yaşının altında olması gerekmektedir. 35 yaş sınırın koyulma sebeplerinin başında, hiyerarşik düzenin yaş farkı sebebiyle bozulma riskinin engellenmesi, gelmektedir. Göreve alınacak adayın, üst kademedeki akademisyenden yaşça büyük olmasının işleyişi engelleme ihtimali, bu kuralın koyulmasını gerekli kılmıştır. Bunun yanında, genç akademisyenlerin, araştırma ve kendini geliştirme konusunda yaşça büyük olanlardan daha elverişli olması, kuralın mantık çerçevesinde koyulduğunu gösterir niteliktedir.
ALES ve YDS puanlarının belli bir sınırın üzerinde olması, araştırma görevlisi adaylarında aranan kriterler arasındadır. Vakıf ya da devlet üniversitesi olması fark etmeksizin araştırma görevlisi adayı olmak isteyen kişilerin ALES puanının 70’in üzerinde olması gerekmektedir. Bu alt sınır bazı üniversitelerde kurumun tercihine göre yukarıya çekilebilmektedir.
ALES puanının yanından YDS sonucundan alınan puanın da en az 50 olması gerekmektedir. YDS haricinde başka bir yabancı dil sınavına girmiş olan adayların puanları, YDS puanlama sistemine çevrildiğinde de 50’nin üzerine olmalıdır. ALES kriterinde olduğu gibi YDS’de de belirlenmiş alt puan sınırı bazı kurumlarda üste çekilebilmektedir. Özellikle İngilizce eğitim veren üniversitelerde ve yabancı kaynağın yoğun bir şekilde kullanılması gereken bölümlerde YDS puan kriteri 50’nin üzerindedir. ALES, YDS ve yaş kriterleri dışında kontenjan açan üniversitenin belirlediği çeşitli şartlar olabilmektedir. Belirli bir bölümün mezunu olmak ya da belirlenen konu hakkında araştırma yapmış olmak bu kriterlere örnek gösterilebilir.
Üniversitenin belirlediği şartlara uyan adayların elenebilmesi için sınavlardan aldıkları puanların yüzdeleri alınmaktadır. Ön değerlendirme olarak adlandırılan bu adımda adayların YDS puanlarının %40’ı, ALES puanlarının %60’ı alınmakta. Yapılan hesaplamalar sonucunda adaylar puanlarına göre sıralanmaktadır. Açılan kontenjan sayısının on katı kadar kişi değerlendirme sınavına girmeye hak kazanmakta ve diğer adaylar elenmektedir. Değerlendirme sınavına girmeye hak kazanan adayların, lisans mezuniyet ortalamalarının %30’u, yazılı sınav puanlarının %30’u, YDS puanlarının %10’u ve ALES notlarının %30’u alınarak yeni bir puan ve sıralama oluşturulmaktadır. Yeni oluşturulan puanı 65’in altında olan adaylar elenmekte ve belirlenen kontenjan sayısına göre yeterli sıralamada olan adaylar araştırma görevlisi olmaya hak kazanmaktadır.
Araştırma görevlisi adayları, bazı özelliklere sahip olduklarında değerlendirmeye alınmak için ALES veya YDS’ye girmek zorunda değildir. Eğer adaylar araştırma görevlisi olmak için başvurduğu bölümde doktorasını tamamlamışsa değerlendirme için ALES puanlarına ihtiyaç duyulmamaktadır. Bu durum diş hekimliği ya da tıpta uzmanlık eğitimini tamamlamış adaylar için de geçerli olmaktadır. Başka bir üniversitede araştırma görevlisi unvanıyla çalışan adayların da başvuruları değerlendirilirken ALES şartı aranmamaktadır. Yabancı dil bölümü haricinde tüm meslek yüksekokulu bölümlerine araştırma görevlisi olmak için başvuran adaylarda da YDS şartı aranmamaktadır.
Bilindik araştırma görevlisi alımının yanında Öğretim Görevlisi Yetiştirme Programı’yla da adaylar başvuru yapabilmektedir. YÖK’ün lisans eğitimini tamamlayanlara sunduğu bu fırsat akademisyen olma sürecinde adaylara büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Araştırma görevlilerinin başvurularının değerlendirilmesi sırasında kullanılan ÖYP puanı hesaplanırken ALES notunun %50’si, lisans mezuniyet ortalamasının %35’i, YDS puanının ise %15’i dikkate alınmaktadır. ÖYP aracılığıyla araştırma görevlisi olmak isteyen ve alan sınavına girecek olan adayların ise ALES notunun %25’i, alan sınavı sonucunun %40’ı, lisans mezuniyet ortalamasının %20’si ve YDS puanının %15’i dikkate alınmaktadır. YDS puanı 50 ile 65 arasında olan adaylar için atamalar fazla iki yıl, 50’nin altında olanlar için ise en fazla bir yıl süreyle, yapılmaktadır. ÖYP aracılığıyla ataması yapılan araştırma görevlileri işe başlamaz ya da işe başladıktan sonra istifa ederlerse ÖYP puanları 2 yıl süreyle %20 düşürülmektedir.
Araştırma görevlisi olmaya hak kazanan kişilerin çalışacak olduğu kurumda benimsemesi gereken pek çok sorumluluğu, yerine getirmesi gereken çeşitli görevleri bulunmaktadır. Bu görevlerin başında, eğitim ve öğretim faaliyetlerine destekte bulunmak, gelmektedir. Bunun gerçekleştirilebilmesi için araştırma görevlileri, üniversite yönetimi tarafından, bölümlerinden bir akademisyene yardım için görevlendirilmektedir. Araştırma görevlileri bu görevlendirme esnasında quizlerin yapılıp değerlendirilmesi, ödevlerin toplanması ve ödev gruplarının oluşturulması gibi işlerden sorumlu tutulabilmektedir. Bunların yanında bölümde yapılan etkinliklerde koordinatörlük, başkan yardımcılığı ve komisyon başkanlığı da araştırma görevlilerine verilebilmektedir. Bunun yanında araştırma görevlileri, yapılan sınavlarda süre bitimine kadar gözetmenlik yapmaktadır.
Yardım ettikleri akademisyenlerin toplantıları, acil bir durumları ya da konferansları olduğunda da derse girebilmektedirler. Bu görevlerin yanı sıra araştırma görevlilerin asıl misyonu, yüksek lisans ya da doktora eğitimlerini devam ettirmek ve bu süreçte yanında çalıştıkları akademisyene bilimsel çalışmalarda yardımcı olmaktır. Yine de verilen görevler çalışılmakta olan kuruma ve yardımcı olan akademisyene göre değişiklik göstermektedir.
Lisans eğitimini tamamlamış kişiler için araştırma görevlisi olmak maddi açıdan büyük rahatlık sağlamaktadır. Bunun yanında kişiler uzmanlık alanlarında kendini geliştirirken para kazanma fırsatı da bulmaktadır. Bu bağlamda maddi koşullar, adayların pek çoğu tarafından tatmin edici olarak kabul edilmektedir. Devlet üniversitelerinde araştırma görevlisi olarak çalışan kişiler aylık 6024 Türk Lirası maaş almaktadır. Özel üniversitelerde ise bu miktar asgari ücretten başlamakta ve nadir de olsa 6000 Türk Lirası’nın üzerine çıkabilmektedir.
OKUYUCU YORUMLARI
KATEGORİDEN POPÜLER HABERLER
15 Nisan 2021
19 Nisan 2020
EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ
